Kościół na drodze ku „Nostra Aetate”.Zarys relacji chrześcijańsko-żydowskich w XX w. przed II wojną światową
Andrzej Tulej
Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie, Collegium Joanneum (Polska)
Abstrakt
A review of the chosen teachings of the Church concerning Jews and Judaism – both official and unofficial – showed that in the twentieth century, before the Second World War, the Church spoke especially in response to the errors of racism, statolatry and various forms of Antisemitism. The historical context were the Russian revolutions, World War I, the fascist movements. The Church's statements intensified when, at the turn of the 1920s and 1930s, the National Socialist Party grew stronger, taking over power in Germany in 1933, leading to the tragedy of World War II and the drama of the Holocaust (Heb. Shoah). Although in its official teachings the Church has always been cautious in wording, in order to avoid direct involvement in political matters or become a party to any conflict, some statements of the popes referring to the broadly understood "Jewish question" can be considered as "milestones". This applies above all to the letter of Pope Benedict XV considered by some to be the most important act of opposition to Antisemitism, the encyclical "Mit brennender Sorge" by Pius XI, opposing the idolatrous relationship to race, nation, state or power and emphasizing the value of the religion of Israel and the Old Testament and the famous formula spoken during the meeting of Pope Pius XI with the Belgian pilgrims: "spiritually, we are all Semites".
Słowa kluczowe:
relacje chrześcijańsko-żydowskie, Żydzi i judaizm w nauczaniu Kościoła, dialog międzyreligijny, Nostra aetate, syjonizm, rasizm, nazizmBibliografia
Acta Apostolicae Sedis, http://www.vatican.va/archive/aas/index_sp.htm. (AAS).
Google Scholar
Actes et documents du Saint-Siège relatifs à la Seconde Guerre Mondiale. (1972). T. 6. Watykan.
Google Scholar
Borzymińska, Z., Żebrowski, R. (oprac.). (2003). Polski słownik judaistyczny. Dzieje, kultura, religia, ludzie. T. 1–2. Warszawa.
Google Scholar
Dalin, D.G. (2016). Mit papieża Hitlera. Jak Pius XII ratował Żydów z rąk nazistów. Kraków.
Google Scholar
Eisner, P. (2014). Krucjata Piusa XI przeciw Hitlerowi. Tłum. M. Chojnacki. Warszawa.
Google Scholar
Elihai, Y. (2000). Chrześcijanie i antysemityzm. Między bolesną przeszłością a nadzieją jutra. Tłum. M. Tarnowska. Kraków.
Google Scholar
Encyclopaedia Judaica. T. 1–22.
Google Scholar
Gilbert, M. (1998). Atlas historii Żydów. Kryspinów.
Google Scholar
Haumann, H. (2000). Historia Żydów w Europie Środkowej i Wschodniej. Tłum. C. Jenne. Warszawa.
Google Scholar
Herzl, T. (1956). Diaries. New York.
Google Scholar
Horoszewicz, M. (2001). Przez dwa millenia do rzymskiej synagogi. Szkice o ewolucji postawy Kościoła katolickiego wobec Żydów i judaizmu. Warszawa.
Google Scholar
Ignatowski, G. (2006). Pojęcie antysemityzmu i jego społeczne, kulturowe i religijne źródła w świetle dokumentu „Kościół wobec rasizmu”. Pobrane z: http://archidiecezja.lodz.pl/lst/wordpress/?p=130.
Google Scholar
Kertzer, D.I. (2005). Papieże a Żydzi. O roli Watykanu w rozwoju współczesnego antysemityzmu. Tłum. A. Nowakowska. Warszawa.
Google Scholar
Komisja ds. kontaktów religijnych z judaizmem. (1998). Pamiętamy: refleksje nad Szoah. Pobrane z: http://www.prchiz.pl/prchizwypKoscpamietpopup.html.
Google Scholar
Lapide, P.E. (1967). Three Popes and the Jews. New York.
Google Scholar
Maritain, J. (1939). The Pagan Empire and the Power of God. Virginia Quarterly
Google Scholar
Review, 15 (2). Pobrane z: https://www.vqronline.org/essay/pagan-empire-and-power-god.
Google Scholar
Milcarek, P. (oprac.). (2013). Czytamy Vaticanum II wewnątrz Tradycji (3). Nostraaetate. Christianitas (51), 291–231.
Google Scholar
Neumann, A.A. (1942). Cyrus Adler: A Biographical Sketch. New York–Philadelphia. Papieska Komisja „Iustitia et Pax”. (1989). Kościół wobec rasizmu. L’Osservatore Romano (wyd. pol.) (1–2), 5–9.
Google Scholar
Petuchowski, J.J., Thoma, C. (1995). Leksykon dialogu chrześcijańsko-żydowskiego. Tłum. J. Kruczyńska. Warszawa.
Google Scholar
Phayer, M. (2011). Kościół katolicki wobec Holokaustu 1930–1965. Tłum. J. Lang. Zakrzewo–Poznań.
Google Scholar
Pius XI. (1937). Encyklika Mit brennender Sorge. O sytuacji Kościoła katolickiego w Rzeszy niemieckiej. Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie (4), 141–170.
Google Scholar
Poliakov, L. (2008). Historia antysemityzmu. T. I–II. Tłum. A. Rasińska-Bóbr, O. Hademann. Kraków.
Google Scholar
Sale, G. (2007). Hitler, Stolica Apostolska i Żydzi. Dokumenty z tajnego archiwum watykańskiego odtajnione w 2004 r. Tłum. Z. Kasprzyk. Kraków.
Google Scholar
Schoeps, J.H. (red.). (2007). Nowy leksykon judaistyczny. Warszawa.
Google Scholar
Sienkiewicz, W. (red.). (2010). Atlas historii Żydów polskich. Warszawa.
Google Scholar
Szahak, I. (1997). Żydowskie dzieje i religia. Żydzi i goje. XXX wieków historii. Tłum. J.M. Fijor. Warszawa–Chicago.
Google Scholar
Thomas, G. (2014). Żydzi Papieża. Tłum. M. Szubert. Warszawa.
Google Scholar
Tornielli, A. (2015). Pius XII. Papież, który ratował Żydów. Kraków.
Google Scholar
Tulej, A. (2017). Kościół na drodze ku „Nostra aetate”. Zarys historii relacji chrześcijańsko-żydowskich do czasów nowożytnych. WST (3–4), 88–105.
Google Scholar
Zolli, E. (2010). Historia antysemityzmu. Tłum. B. Bochenek. Kraków.
Google Scholar
Autorzy
Andrzej TulejPapieski Wydział Teologiczny w Warszawie, Collegium Joanneum Polska
Ks. dr Andrzej TULEJ – kapłan Archidiecezji Warszawskiej, kierownik studiów niestacjonarnych PWTW połączonych z e-learningiem, organizator kursów biblijnych i lektoratów języków starożytnych. Ukończył Technikum Nukleoniczne w Otwocku (1986) i Wydział Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej na Politechnice Warszawskiej (1991). Magisterium i licencjat teologii w specjalności biblijno-pastoralnej uzyskał w PWTW (1997), a doktorat nauk teologicznych w zakresie biblistyki w UKSW (1999). W latach 2001-2004 był prezesem Centrum Katechetycznego Archidiecezji Warszawskiej oraz sekretarzem Wyższych Zawodowych
Studiów Katechetycznych PWTW. W latach 2004-2008 pełnił funkcję dyrektora Wydziału Duszpasterstwa Kurii Metropolitalnej Warszawskiej. Od 2008 r. jest delegatem Archidiecezji Warszawskiej do spraw dialogu z judaizmem, a od 2010 r. moderatorem Dzieła Biblijnego im. Jana Pawła II. Jest członkiem Stowarzyszenia
Biblistów Polskich.
Statystyki
Abstract views: 181PDF downloads: 56
Licencja
Czasopismo jest bezpłatne i udostępniane na zasadach otwartego dostępu (w formacie pdf na stronie internetowej). Od autorów artykułów nie są pobierane żadne opłaty. „Warszawskie Studia Teologiczne” ukazują się na licencji według standardów Creative Commons: CC BY-ND 4.0 (Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe) i nie prowadzą skonkretyzowanej polityki dotyczącej danych badawczych. Autorzy zachowują prawa autorskie.
