Rozum wobec wiary – współczesna pokusa gnostycyzmu
Marek Tatar
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w WarszawieWydział Teologiczny (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-7161-8196
Abstrakt
The Pope Francis in his Apostolic exhortation Gaudete et exultate points to two serious modern threats: Pelagianism and Gnosticism. Historical analysis of Gnosticism reveals a dangerous tendency towards rationalism. It also results, as Cardinal J. Ratzinger points, from the relativization of truth. The rejection of God in modern civilization must give rise to human concentration on oneself. This means that contemporary Gnosticism wants to lead to self-salvation, which means that it closes man in subjectivism and the intellectual ability to rise above the mystery of Jesus Christ. Analysis of the teaching of St. Thomas Aquinas and St. John Paul II indicates the consistency of faith and reason. At the same time, we note the limitations of human cognition and understanding resulting from its nature. God’s truths are rational but beyond human capabilities, and therefore the faith can’t be reduced to the rationalist category. St. John of the Cross states that
this crossing of the border takes place in cognition through love.
Słowa kluczowe:
Duchowość, mistyka, poznanie, wiedza, wiara, św. Tomasz z Akwinu, św. Jan od Krzyża, racjonalizm, człowiek, antropologia teologicznaBibliografia
Aumann, J. (1980). Spiritual Theology. London.
Google Scholar
Bartnik, Cz. (2000). Dogmatyka katolicka. Lublin.
Google Scholar
Benedykt XVI. (2007), Encyklika Spe salvi. Rzym.
Google Scholar
Chudy, W. (2005–2006). Filozofia personalistyczna Jana Pawła II (Karola Wojtyły). Teologia Polityczna, 3.
Google Scholar
Franciszek. (2018). Adhortacja apostolska Gaudete et exultate. Rzym.
Google Scholar
Idel, M. (19980. Subversive Catalysts: Gnosticism and Messinism in Gershom Scholem’s Viev of Jewish Mysticism. W: The Jewish Past Revisited: Reflections on
Google Scholar
Modern Jewish Historians (New Haven–London).
Google Scholar
Jan Paweł II. (1998). Encyklika Fides et ratio. Rzym.
Google Scholar
Jan Paweł II. (2002). Świadkowie miłości. Homilia podczas Mszy św. na zakończenie
Google Scholar
Dnia Młodzieży, Toronto, 28 lipca 2002 r. L’Osservatore Romano (9).
Google Scholar
Jan Paweł II. (2003). Adhortacja apostolska Ecclesia in Europa. Rzym.
Google Scholar
Jan Paweł II. (2008). Wielki Nauczyciel ścieżek, które prowadzą do zjednoczenia z Bogiem. Akt ku czci św. Jana od Krzyża podczas liturgii Słowa, Segowia 4 XI 1982 r. W: Dzieła Zebrane. T. X. Cz. 2. Kraków.
Google Scholar
Jaworski, M. (2003). Nowe w encyklice „Fides et ratio”. Przyczynek do wprowadzenia w rozumienie encykliki. W: T. Styczeń, W. Chudy (red.), Jan Paweł II, Fides et ratio. Tekst i komentarze. Lublin.
Google Scholar
McNamara, W. (1981). Christian Mysticism a Psychotheology. Chicago.
Google Scholar
Katechizm Kościoła Katolickiego.(1994). Poznań.
Google Scholar
Kongregacja Doktryny Wiary. (2018). List Placuit Deo. L’ Osservatore Romano (11).
Google Scholar
Kowalczyk, S. (1990). Zarys filozofii człowieka. Sandomierz.
Google Scholar
Myszor, W. Gnoza. Pobrane z: http://www.ptta.pl/pef/pdf/g/gnoza.pdf .
Google Scholar
Myszor, W. (1989). Gnoza. W teologii patrystycznej. W: Encyklopedia katolicka (s. 1210–1212). T. V. Lublin.
Google Scholar
Perkins, P. (1988). Gnosticism. W: The New Dictionary of Theology (s. 421). Dublin.
Google Scholar
Piwowarczyk, P. (2006). Mistycyzm żydowski a gnostycyzm w późnej starożytności. Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne, 39 (2).
Google Scholar
Ruszała, A. (1999). Ze świętym Janem od Krzyża ku zjednoczeniu z Bogiem. Kraków.
Google Scholar
Salvador, F. R. (2011). Święty Jan od Krzyża. Pisarz – pisma – nauka. Tłumaczenie E. Bielecki. Kraków.
Google Scholar
Scola, A. (2005). Osoba ludzka. Antropologia teologiczna. Tłumaczenie L. Balter. Poznań.
Google Scholar
S. Juan de la Cruz. (2010a). Cantico Espiritual. W: Obras completas. Burgos.
Google Scholar
S. Juan de la Cruz. (2010b). Subida del Monte Carmelo. W: Obras completas. Burgos.
Google Scholar
S. Juan de la Cruz. (2010c). Llama de Amor Viva. W: Obras completas. Burgos.
Google Scholar
S. Juan de la Cruz. (2010d). Noche Oscura. W: Obras completas. Burgos.
Google Scholar
Stachowiak, L. (1989). Gnoza. W: Encyklopedia katolicka (s. 1208). T. V. Lublin.
Google Scholar
Stein, E. (1977). Wiedza Krzyża. Studium o św. Janie od Krzyża. W: Światłość w ciemności. Tłumaczenie J. Adamska. T. II. Kraków 1977.
Google Scholar
Stryjecki, J. (1989). Gnoza. II. W okresie postantycznym. W: Encyklopedia katolicka (s. 1212-1215). T. V. Lublin.
Google Scholar
Św. Tomasz z Akwinu. (2000). Suma teologiczna w skrócie. Warszawa.
Google Scholar
Torrell, J. P. (2003). Święty Tomasz z Akwinu mistrz duchowy. Tłumaczenie A. Kuryś. Poznań-Warszawa.
Google Scholar
Urbański, S. (1999). Teologia życia mistycznego. Warszawa.
Google Scholar
Wojtyła, K. (1969). Osoba i czyn. Kraków.
Google Scholar
Wojtyła, K. (1990). Zagadnienie wiary w dziełach św. Jana od Krzyża. Tłumaczenie Leonard od Męki Pańskiej OCD. Kraków.
Google Scholar
Autorzy
Marek TatarUniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w WarszawieWydział Teologiczny Polska
https://orcid.org/0000-0002-7161-8196
Ks. dr hab. Marek TATAR, prof. UKSW – prezbiter diecezji radomskiej, kierownik Katedry Mistyki Chrześcijańskiej w UKSW, kierownik Podyplomowych Studiów Kierownictwa Duchowego UKSW. Krajowy duszpasterz powołań przy Konferencji Episkopatu Polski, Konsultant Komisji ds. Duchowieństwa Konferencji Episkopatu Polski. Autor wielu artykułów i wystąpień z zakresu duchowości chrześcijańskiej, w Polsce i poza jej granicami. Przestrzenie badawcze: duchowość chrześcijańska, mistyka, duchowość ontyczna, duchowość ekumeniczna.
Statystyki
Abstract views: 257PDF downloads: 121
Licencja
Czasopismo jest bezpłatne i udostępniane na zasadach otwartego dostępu (w formacie pdf na stronie internetowej). Od autorów artykułów nie są pobierane żadne opłaty. „Warszawskie Studia Teologiczne” ukazują się na licencji według standardów Creative Commons: CC BY-ND 4.0 (Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe) i nie prowadzą skonkretyzowanej polityki dotyczącej danych badawczych. Autorzy zachowują prawa autorskie.