Kwestia wiarygodności tekstowej Nowego Testamentu w polskiej apologetyce i teologii fundamentalnej. Rewizja argumentów „z lektury” i „z wrażliwości na zmiany”

Adam Kogut


Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (Polska)
https://orcid.org/0009-0002-6862-3039

Abstrakt

Polish apologists and fundamental theologians argue for the textual reliability of the New Testament in various ways. Among their arguments are those ‘from reading’ (i.e. the argument that the New Testament texts were read in Christian worship gatherings from the very beginning and that this counteracted textual changes) and ‘from sensitivity to changes’ (i.e. the argument that Christians were extremely sensitive to textual changes from the very beginning). In the article, however, it is claimed that both arguments are presented by Polish apologists and fundamental theologians in an unconvincing manner, while in contemporary historical research one can find sources and insights that could make the same arguments much more convincing.


Słowa kluczowe:

kopiowanie tekstów Nowego Testamentu, krytyka tekstu Nowego Testamentu, wspólne czytanie, zmiany tekstowe, apologetyka, teologia fundamentalna

Artemiuk, P. (red.) (2022). Hermeneutyka i apologia. W kręgu myśli teologicznej ks. Henryka Seweryniaka. Płock: Płocki Instytut Wydawniczy.
  Google Scholar

Artemiuk, P. (2016). Renesans apologii. Płock: Płocki Instytut Wydawniczy.
  Google Scholar

Augustyn z Hippony (1953). List Augustyna do Hieronima 104/71, tł. J. Czuj. Warszawa: Pax.
  Google Scholar

Bell, L. D. (2018). The Early Textual Transmission of John: Stability and Fluidity in Its Second and Third Century Greek Manuscripts. Boston: Brill.
DOI: https://doi.org/10.1163/9789004361638   Google Scholar

Bernier, J. (2022). Rethinking the Dates of the New Testament: The Evidence for Early Composition. Grand Rapids: Baker Publishing Group.
  Google Scholar

Bogacz, R., Mazur, R. (red. dla tekstu polskiego), Aland, B., Aland, K., Karavidopoulos, J., Martini, C. M., Metzger, B. M. (red. dla tekstu greckiego) (2017). Nestle-Aland. Nowy Testament grecki i polski. Poznań: Pallottinum.
  Google Scholar

Didache (1923), tł. J. Jankowski. Warszawa: Księgarnia Kuncewicza i Hofmana.
  Google Scholar

Dzidek, T. (red.) (2023). Ksiądz Łukasz Kamykowski – teolog dialogu. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II.
DOI: https://doi.org/10.15633/9788363241803   Google Scholar

Dzidek, T., Kamykowski, Ł., Napiórkowski, A. (1999). Możliwość dotarcia do historii Jezusa, w: T. Dzidek, Ł. Kamykowski, A. Kubiś (red.), Teologia fundamentalna. Tom III. Objawienie i Chrystus (64–86). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej.
  Google Scholar

Euzebiusz z Cezarei (1924). Historia Kościelna, tł. A. Lisiecki. Poznań: Fiszer i Majewski, Księgarnia Uniwersytecka.
  Google Scholar

Gogolewski, T. (1991). Wspomnienie o ks. prof. Józefie Myśkowie. Studia Theologica Varsaviensia, 29(1), 5–18.
  Google Scholar

Heilmann, J. (2021). Lesen in Antike und frühem Christentum: Kulturgeschichtliche, philologische sowie kognitionswissenschaftliche Perspektiven und deren Bedeutung für die neutestamentliche Exegese. Tübingen: Narr Francke Attempto Verlag.
  Google Scholar

Hixson, E., Gurry, P. J. (red.) (2019). Myths and Mistakes in New Testament Textual Criticism. Downers Grove: InterVarsity Press.
  Google Scholar

Hładowski, W. (1980). Zarys apologetyki. Analiza chrześcijańskiej refleksji nad wiarogodnością Objawienia. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
  Google Scholar

Hurtado, L. W. (2000). At the Origins of Christian Worship: The Context and Character of Earliest Christian Devotion. Grand Rapids / Cambridge: William B. Eerdmans Publishing Company.
  Google Scholar

Ireneusz z Lyonu (2018). Adversus Haereses, tł. J. Brylowski. Pelplin: Bernardinum.
  Google Scholar

Józef Flawiusz (1996). Przeciw Apionowi, tł. J. Radożycki. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM.
  Google Scholar

Justyn Męczennik (2012). 1 apologia, tł. L. Misiarczyk. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
  Google Scholar

Justyn Męczennik (2012). Dialog z Żydem Tryfonem, tł. L. Misiarczyk. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
  Google Scholar

Kirk, A. N. (2019). Communal Reading in the Time of Jesus: A Window into Early Christian Reading Practices [recenzja książki]. Themelios, 44(1), 155–156.
  Google Scholar

Kopeć, E. (1994). Fakt Objawienia chrześcijańskiego. Gniezno: Gaudentinum.
  Google Scholar

Kopeć, E. (1982). Historyczne istnienie Jezusa Chrystusa. W: W. Granat, E. Kopeć (red.), Jezus Chrystus. Historia i tajemnica (73–99). Lublin: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
  Google Scholar

Kopeć, E. (1976). Teologia fundamentalna, wydanie 3. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski.
  Google Scholar

Kopeć, E. (1974). Apologetyka. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski.
  Google Scholar

Kruger, M. J. (2012). Early Christian Attitudes toward the Reproduction of Texts. W: C. E. Hill, M. J. Kruger (red.), The Early Text of the New Testament (63–80). Oxford: Oxford University Press.
DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199566365.003.0005   Google Scholar

Kulisz, J. (1995). Wprowadzenie do teologii fundamentalnej, wydanie 2. Kraków: Wydawnictwo WAM.
  Google Scholar

Kwiatkowski, W. (1971). Stosunek apologii do apologetyki we współczesnym religioznawstwie. Studia Theologica Varsaviensia, 10(2), 57–68.
  Google Scholar

Kwiatkowski, W. (1962). Apologetyka totalna. Tom II. Religijna świadomość Jezusa z Nazaretu, wydanie 2. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
  Google Scholar

McDonald, L. M. (2023). Before There Was a Bible: Authorities in Early Christianity. London: T&T Clark.
DOI: https://doi.org/10.5040/9780567705815   Google Scholar

Metzger, B. M., Ehrman, B. D. (2005). The Text of the New Testament: Its Transmission, Corruption, and Restoration, wydanie 4. New York: Oxford University Press.
  Google Scholar

Mitchell, T. (2020). Exposing Textual Corruption: Community as a Stabilizing Aspect in the Circulation of the New Testament Writings during the Greco-Roman Era. Journal for the Study of the New Testament, 43(2), 266–298.
DOI: https://doi.org/10.1177/0142064X20961282   Google Scholar

Myśków, J. (1986). Zagadnienia apologetyczne. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
  Google Scholar

Nicolau, M. (1955). De revelatione christiana sive de vera religione. W: M. Nicolau, J. Salaverri, Sacrae Theologiae Summa. Vol. I. Theologia fundamentalis (61–496), wydanie 3. Matriti: La Editorial Católica.
  Google Scholar

Owidiusz (2004). Metamorfozy, tł. A. Kamieńska, S. Stabryła. Wrocław: Ossolineum.
  Google Scholar

Rosa, S. (2003). Teologia fundamentalna. Cz. I. Chrystologia, wydanie 4. Tarnów: Biblos.
  Google Scholar

Rusecki, M. (1985). Ksiądz prof. dr hab. Edward Kopeć. Życie i działalność naukowo-dydaktyczna. Roczniki teologiczno-kanoniczne, 32(2), 7–22.
  Google Scholar

Seweryniak, H. (2018). Apologia historyczności Ewangelii kanonicznych. W: P. Artemiuk (red.), Historia – Wiara – Nauka. Źródła poznania Jezusa Chrystusa (117–166). Płock: Płocki Instytut Wydawniczy.
  Google Scholar

Seweryniak, H. (2010). Teologia fundamentalna. Tom 1, wydanie 2. Warszawa: Biblioteka „Więzi”.
  Google Scholar

Seweryniak, H. (2006). Apologia pokolenia JPII. Płock: Płocki Instytut Wydawniczy.
  Google Scholar

Seweryniak, H. (2003). Świadectwo i sens. Teologia fundamentalna, wydanie 2. Płock: Płocki Instytut Wydawniczy.
  Google Scholar

Seweryniak, H. (2001). Tajemnica Jezusa. Warszawa: Biblioteka „Więzi”.
  Google Scholar

Tabaczyński, W. (1994). Apologetyka (Teologia fundamentalna). Opracowanie pomocnicze. Warszawa: Wydział Nauki Katolickiej Kurii Metropolitalnej Warszawskiej.
  Google Scholar

Tonkiel, Z. (2010). Teologia fundamentalna, wydanie 2. Siedlce: Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Diecezji Siedleckiej.
  Google Scholar

Wright, B. J. (2017). Communal Reading in the Time of Jesus: A Window into Early Christian Reading Practices. Minneapolis: Fortress Press.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctt1tm7gt4   Google Scholar

Wright, B. J. (2018). Reading Together, Early Church Style [rozm. przepr. C. Lindgren]. Christianity Today, 62(4), 62–64.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2024-07-31

Cited By / Share

Kogut, A. (2024). Kwestia wiarygodności tekstowej Nowego Testamentu w polskiej apologetyce i teologii fundamentalnej. Rewizja argumentów „z lektury” i „z wrażliwości na zmiany”. Warszawskie Studia Teologiczne, 37(1), 60–76. https://doi.org/10.30439/WST.2024.1.3

Autorzy

Adam Kogut 

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Polska
https://orcid.org/0009-0002-6862-3039

Adam Kogut – magister teologii, student teologii fundamentalnej na specjalistycznych studiach teologicznych (licencjackich kanonicznych) na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (ul. Dewajtis 5, 01–815 Warszawa) oraz doktorant nauk teologicznych w Szkole Doktorskiej Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.



Statystyki

Abstract views: 71
PDF downloads: 64


Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Czasopismo jest bezpłatne i udostępniane na zasadach otwartego dostępu (w formacie pdf na stronie internetowej). Od autorów artykułów nie są pobierane żadne opłaty. „Warszawskie Studia Teologiczne” ukazują się na licencji według standardów Creative Commons: CC BY-ND 4.0 (Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe) i nie prowadzą skonkretyzowanej polityki dotyczącej danych badawczych. Autorzy zachowują prawa autorskie.