Rola Kościoła (i jego relacji z państwem) w budowaniu kapitału społecznego
Karolina Pasik
k.pasik@uksw.edu.plUniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Polska (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-5024-3412
Abstrakt
The author of the article, attempts to indicate the role of the Church as an institution and actor in building social capital. The object of study is the Church activities in the creation and support of social norms, the creation and development of interpersonal bonds and cooperation, and the building of trust and solidarity. Particular attention has been paid in this regard to the practical dimension of the Church activities, taking into account its relations with the state in the area of social and public life within the educational, charitable and mediation spheres.
Słowa kluczowe:
Kościół, kapitał społeczny, społeczeństwoBibliografia
Baniak, J. (2012). Wprowadzenie: Demokracja i społeczeństwo obywatelskie a religia i Kościół. W: J. Baniak (red.). Religia i Kościół w społeczeństwie demokratycznym i obywatelskim w Polsce. Między losem a wyborem (7–19.). Poznań: Wyd. Naukowe Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
Google Scholar
Baraniecka, A. (2014). Raportowanie o poziomie kapitału społecznego – stan obecny i perspektywy. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 338, 20–39.
DOI: https://doi.org/10.15611/pn.2014.338.02
Google Scholar
Boguszewski, R. (2016). Kapitał społeczny a religijność. Zeszyty Naukowe KUL, 4 (236), 117–131.
Google Scholar
Bourdieu, P. (1986). The Forms of Capital. W: J. Richardson (red.). Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education (241–258). New York: Wyd. Greenwood Press.
Google Scholar
Broński, W. (2021). Duchowny jako mediator. Studia Prawa Wyznaniowego, 24, 109–128.
DOI: https://doi.org/10.31743/spw.12690
Google Scholar
Bujak, J. (2009). Aby wszyscy stanowili jedno. Wprowadzenie do zagadnień ekumenicznych. Szczecin: Wyd. Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Google Scholar
Caritas Polska. Pobrano z: https://caritas.pl/o-nas/ (10.12.2024).
Google Scholar
Caritas – Struktura. Pobrano z: https://caritas.pl/struktura-i-kierownictwo/ (10.12.2024).
Google Scholar
Caritas – Wolontariat. Pobrano z: https://caritas.pl/wolontariat/ (10.12.2024).
Google Scholar
Chałupniak, R. (2005). Między katechezą a religioznawstwem. Nauczanie religii katolickiej w szkole publicznej w Niemczech w latach 1945–2000. Opole: Wyd. Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
Google Scholar
Coleman, J. (1990). Fundations of Social Theory. Cambridge. Massachusetts and London: Wyd. The Belknap Press of Harvard University Press.
Google Scholar
Czaczkowska, E. K. (2024). Czas na mediacje. Niedziela, 3, 6–7.
DOI: https://doi.org/10.18318/td.2023.6.1
Google Scholar
Dialog międzyreligijny i ekumeniczny. JP2online. Pobrano z: https://jp2online.pl/publikacja/dialog-miedzyreligijny-i-ekumeniczny;UHVibGljYXRpb246MzQ= (12.12.2024).
Google Scholar
Dialog w Kościele i społeczeństwie. Synod 2021–2024. (2004). Pobrano z: https://synod.org.pl/dialog-w-kosciele-i-spoleczenstwie/ (12.12.2024).
Google Scholar
Dimensions of Social Capital Theory. Institute for social capital. Pobrano z: https://www.socialcapitalresearch.com/literature/theory/dimensions/ (5.12.2024).
Google Scholar
Dłuska, K. (2018). Kościół jako aktor w sferze publicznej i jego miejsce w sferze politycznej. NURT SVD, 2, 199–214.
Google Scholar
Dłuska, K. (2017). Nauka religii w szkole publicznej – kościelny przywilej czy służba demokracji? NURT SVD, 2, 336–353.
Google Scholar
Dłuska K. (2023). Legitymizacja nauki religii w szkole publicznej w III Rzeczypospolitej Polskiej. Praca doktorska napisana pod kierunkiem prof. dr hab. Anieli Dylus i obroniona w Instytucie Nauk o Polityce i Administracji WS-E UKSW w Warszawie.
Google Scholar
Dłuska, K. (2016). Relacje państwo–Kościół w ujęciu Helmuta Jurosa. Praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. dr hab. Anieli Dylus, obroniona w Instytucie Politologii WNHiS UKSW w Warszawie.
Google Scholar
Dylus, A. (2013). Kościół a społeczeństwo obywatelskie. Atheneum, 38, 103–115.
DOI: https://doi.org/10.14746/cis.2014.38.5
Google Scholar
Dwadzieścia Punktów Działalności Duszpasterskiej ws. migrantów i uchodźców. Ekai. Pobrano z: https://www.ekai.pl/dokumenty/dwadziescia-punktow-dzialalnosci-ws-migrantow-i-uchodzcow/ (12.12.2024).
Google Scholar
Działek, J. (2011). Kapitał społeczny – ujęcia teoretyczne i praktyka badawcza. Studia Regionalne i Lokalne, 3 (45), 100–118.
Google Scholar
Edukacja. Encyklopedia PWN. Pobrano z: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/edukacja;3896542.html (10.12.2024).
Google Scholar
Franciszek. (2000). Encyklika Fratelli Tutti – O braterstwie i przyjaźni społecznej. Pobrano z: https://www.vatican.va/content/francesco/pl/encyclicals/documents/papa-francesco_20201003_enciclica-fratelli-tutti.html (12.12.2024).
Google Scholar
Fukuyama, F. (2003). Kapitał społeczny. W: L. E. Harrison, Huntington S. P. (red.). Kultura ma znaczenie (163–184). Kraków: Wyd. Zysk i S-ka.
Google Scholar
Hanifan, L. J. (1916). The Rural School Community Center. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 67, 130–138.
DOI: https://doi.org/10.1177/000271621606700118
Google Scholar
Jan Paweł II. (1979). Posynodalna adhortacja Catechesi tradendae – O katechizacji w naszych czasach. Pobrano z: https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/apost_exhortations/documents/hf_jp-ii_exh_16101979_catechesi-tradendae.html#m9 (13.12.2024).
Google Scholar
Juros, H. (1997). Polski katolicyzm polityczny. W: H. Juros, Kościół – Kultura – Europa. Katolicka nauka społeczna wobec współczesności (249–264). Lublin–Warszawa: Wyd. Akademii Teologii Katolickiej.
Google Scholar
Kamiński, T. (2002). Caritas i polityka. Podmioty wyznaniowe w systemie pomocy społecznej. Warszawa: Wyd. Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Google Scholar
Kapitał społeczny, Encyklopedia zarządzania. Pobrano z: https://mfiles.pl/pl/index.php/Kapita%C5%82_spo%C5%82eczny (15.12.2024).
Google Scholar
Katechizm Kościoła Katolickiego. (1994). Pobrano z: http://www.katechizm.opoka.org.pl/ (13.12.2024 r.).
Google Scholar
Kowalewska, G. (2003). Polityka edukacyjna Polski w perspektywie członkostwa w Unii Europejskiej. W: K.A. Wojtaszczyk (red.). Edukacja w Unii Europejskiej (99–134). Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora – Wydział Nauk Politycznych.
Google Scholar
Mariański, J. (2012). Kościół katolicki w przestrzeni życia publicznego. W: J. Baniak (red.). Religia i Kościół w społeczeństwie demokratycznym i obywatelskim w Polsce. Między losem a wyborem (75–101). Poznań: Wyd. Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM.
Google Scholar
Mazur, L. (2014). Ustawa o zawodzie mediatora – czy jest potrzebna? W: J. Czapska, M. Szeląg-Dylewski (red.). Mediacje w prawie (111–124). Kraków: Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Milerski, B. (1998). Współczesne koncepcje pedagogiki religijnej. W: B. Milerski (red.), Elementy pedagogiki religijnej (119–151). Warszawa: Wyd. Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej.
Google Scholar
Nahapiet, J., Ghoshal, S. (1998). Social Capital, Intellectual Capital, and the Organizational Advantage. Academy of Management Review, 23 (2), 242–266.
DOI: https://doi.org/10.5465/amr.1998.533225
Google Scholar
Nakielska, M. A. (2014). Legitymizacja czynna i bierna do mediacji w kanonicznym procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa. W: J. Czapska, M. Szeląg-Dylewski (red.). Mediacje w prawie (179–188). Kraków: Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Nauczanie. Encyklopedia PWN. Pobrano z: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/nauczanie;4009279.html (10.12.2024).
Google Scholar
Niewęgłowski, J. (2005). Kościół i wychowanie. Zarys problematyki. Seminare: Poszukiwania Naukowo-Pastoralne, 21, 453–460.
DOI: https://doi.org/10.21852/sem.2005.21.31
Google Scholar
Olszewski, M. (2001). Budowanie wspólnoty – zadaniem duszpasterstwa. Studia Teologiczne, 19, 125–154.
Google Scholar
Panuś, T. (2007). Katechizacja, ewangelizacja, kształtowanie człowieka, Znak, 9 (628), Pobrano z: http://www.miesiecznik.znak.com.pl/6282007ks-tadeusz-panuskatechizacja-ewangelizacja-ksztaltowanie-czlowieka/ (13.12.2024).
Google Scholar
Polska Rada Ekumeniczna. Ekumenia.pl. Pobrano z: https://ekumenia.pl/ (13.12.2024).
Google Scholar
Polskie Radio. (2015). Trudna relacja Kościoła ze współczesnością. O wszystkim z kulturą. Pobrano z: https://www.polskieradio.pl/8/3664/Artykul/1487662,Trudna-relacja-Kosciola-ze-wspolczesnoscia (05.12.2024).
Google Scholar
Przeciszewski M. (2009). Kościół, 20 lat wolności – religijność Polaków. Ekai. Pobrano z: https://www.ekai.pl/kosciol-lat-wolnosci-religijnosc-polakow/ (05.12.2024).
Google Scholar
Przeciszewski M. (2020). Spada zaufanie do Kościoła. Ekai. Pobrano z: https://www.ekai.pl/spada-zaufanie-do-kosciola/ (12.12.2024).
Google Scholar
Przygoda, W. (2020). Caritas Polska – 30 lat budowania sieci miłości pośród ubogich i potrzebujących. W: U. Bejma, M. Iżycki, L. Szot (red.). Z pomocą potrzebującym. 30-lecie Caritas Polska (93–118). Warszawa: Wyd. Bernardinum.
Google Scholar
Putnam, R. D. (2000). Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community. New York: Wyd. Simon and Schuster Paperbacks.
DOI: https://doi.org/10.1145/358916.361990
Google Scholar
Raczkowska, M. (2014). Definiowanie kapitału społecznego i jego pomiar. Społeczeństwo i Ekonomia, 2 (2), 135–146.
Google Scholar
Rada ds. Dialogu Religijnego. Episkopat.pl. Pobrano z: https://episkopat.pl/doc/164175.Rada-ds-Dialogu-Religijnego (13.12.2024).
Google Scholar
Rada KEP ds. Migrantów i Uchodźców – Wskazania przed 110. Światowym Dniem Migranta i Uchodźcy. (2024). Episkopat.pl. Pobrano z: https://episkopat.pl/doc/217997.Rada-KEP-ds-Migrantow-i-Uchodzcow-opublikowala-wskazania-przed (12.12.2024).
Google Scholar
Radziszewski, M. (2019). Kapitał społeczny jako czynnik rozwoju społeczeństwa i państwa. Atheneum, 62 (2), 7–31.
DOI: https://doi.org/10.15804/athena.2019.62.01
Google Scholar
Rogozińska, A. (2018). Mediacja w polskim systemie prawnym. Eunomia, 1 (94), 91–98.
Google Scholar
Romanko, A. (2015). Teologiczne podstawy mediacji w prawie kanonicznym. Roczniki Nauk Prawnych, XXV (2), 151–169.
DOI: https://doi.org/10.18290/rnp.2015.25.2-7
Google Scholar
Szacki, J. (2012). Historia myśli socjologicznej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
Google Scholar
Społeczny wymiar mediacji. Stowarzyszenie Mediatorzy Polscy. Pobrano z: https://mediatorzy-polscy.eu/spoleczny-wymiar-mediacji/ (12.12.2024).
Google Scholar
Sowiński, S. (2021). Dobra Nowina w czasach „dobrej zmiany”. Kościół katolicki w sferze publicznej współczesnej Polski w latach 2015–2018. Warszawa: Wyd. Naukowe UKSW.
DOI: https://doi.org/10.21697/9788380908970
Google Scholar
Sowiński, S. (2018). Kościół w przestrzeni sfery publicznej. Aktor czy rola? W: M. Marczewska-Rytko, D. Maj (red.). Politologia religii (35–52). Lublin: Wyd. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Sowiński, S. (2013). Kościół w sferze publicznej. Pewna strategia i jej ograniczenia. Chrześcijaństwo – Świat – Polityka, 15–16, 38–53.
Google Scholar
Sroczyńska, M. (2007). Kapitał społeczny a więź religijna (możliwości i ograniczenia). Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, 10, 52–65.
Google Scholar
Stankiewicz, E. (2016). Kapitał społeczny w perspektywie interdyscyplinarnej. Kwartalnik Prawo-Społeczeństwo-Ekonomia, 4, 44–65.
Google Scholar
Statut Caritas Polska. Pobrano z: https://caritas.pl/wp-content/uploads/2018/10/statut-cp-nowelizacja-25-26-09-2018.pdf (11.12.2024).
Google Scholar
Stawarz, Ł. (2020). Współpraca Caritas Polska z Caritas diecezjalną na przykładzie Caritas Archidiecezji Katowickiej. W: U. Bejma, M. Izycki, L. Szot (red.). Z pomocą potrzebującym. 30-lecie Caritas Polska (285–295). Warszawa: Wyd. Bernardinum.
Google Scholar
Światowy Dzień Modlitwy 2024. (2024). Polska Rada Ekumeniczna. Pobrano z: https://ekumenia.pl/aktualnosc/swiatowy-dzien-modlitwy-2024/ (12.12.2024).
Google Scholar
de Tchorzewski, A. M. (2014). Sukces i porażka w wychowaniu. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 4 (34) (tom 9), tytuł numeru: Rodzina i szkoła jako środowiska wychowawcze, 9–26.
Google Scholar
Ustawa z dnia 17 maja 1989 roku o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, Dz.U. z 1989 r. nr 29 poz. 155.
Google Scholar
Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Dz.U. z 1989 r. nr 29 poz. 154.
Google Scholar
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, Dz.U. z 2004 r. nr 64 poz. 593.
Google Scholar
Waniek, D. (2014). Kościół w procesie transformacji w latach 1989–2014. Od mediacji i współpracy do politycznego dyktatu. W: Ł. Danel, J. Kornaś (red.). 25 lat polskiej transformacji systemowej (69–89). Kraków: Wyd. AGH.
Google Scholar
Wolska, M. (2022). Co mi daje życie w wspólnocie? To coś więcej niż wspólna modlitwa, Aleteia. Pobrano z: https://pl.aleteia.org/2022/07/27/co-mi-daje-zycie-we-wspolnocie-to-cos-wiecej-niz-wspolna-modlitwa (05.12.2024).
Google Scholar
Wojtysiak, J. (2024). Czy Kościół może być mediatorem?. Gość Niedzielny. Pobrano z: https://www.gosc.pl/doc/8664115.Czy-Kosciol-moze-byc-mediatorem (12.12.2024).
Google Scholar
Wychowanie. Encyklopedia PWN. Pobrano z: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/wychowanie;3998683.html (10.12.2024).
Google Scholar
Wspólne przesłanie Kościołów w sprawie uchodźców. (2016). PolskieRadio. Pobrano z: https://www.polskieradio.pl/196/3534/Artykul/1638534,wspolne-przeslanie-kosciolow-w-sprawie-uchodzcow (12.12.2024).
Google Scholar
Zarzecki, L. (2012). Teoretyczne podstawy wychowania. Teoria i praktyka w zarysie. Jelenia Góra: Wyd. Karkonoska Państwowa Szkoła Wyższa w Jeleniej Górze.
Google Scholar
Zieliński, T.J. (2008). Państwo wobec religii w szkole publicznej według orzecznictwa Sądu Najwyższego USA, Toruń: Wyd. Adam Marszałek.
Google Scholar
Żaba, A. (2016). Rola edukacji w kreacji kapitału społecznego – zarys problematyki. Studia Iuridica Lublinensi, XXV (4), 235–245.
DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2016.25.4.235
Google Scholar
Autorzy
Karolina Pasikk.pasik@uksw.edu.pl
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Polska Polska
https://orcid.org/0000-0001-5024-3412
Karolina Pasik (z d. Dłuska) – doktor nauk o polityce i administracji, prowadzi badania w zakresie relacji państwo–Kościół oraz obecności Kościoła w życiu publicznym. Pracuje w Instytucie Nauk o Polityce i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (ul. Wóycickiego 1/3, bud. 23, 01-938 Warszawa, e-mail: k.pasik@uksw.edu.pl).
Statystyki
Abstract views: 65PDF downloads: 37
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Karolina Pasik

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Czasopismo jest bezpłatne i udostępniane na zasadach otwartego dostępu (w formacie pdf na stronie internetowej). Od autorów artykułów nie są pobierane żadne opłaty. „Warszawskie Studia Teologiczne” ukazują się na licencji według standardów Creative Commons: CC BY-ND 4.0 (Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe) i nie prowadzą skonkretyzowanej polityki dotyczącej danych badawczych. Autorzy zachowują prawa autorskie.