Rola Kościoła (i jego relacji z państwem) w budowaniu kapitału społecznego

Karolina Pasik

k.pasik@uksw.edu.pl
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Polska (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-5024-3412

Abstrakt

The author of the article, attempts to indicate the role of the Church as an institution and actor in building social capital. The object of study is the Church activities in the creation and support of social norms, the creation and development of interpersonal bonds and cooperation, and the building of trust and solidarity. Particular attention has been paid in this regard to the practical dimension of the Church activities, taking into account its relations with the state in the area of social and public life within the educational, charitable and mediation spheres.


Słowa kluczowe:

Kościół, kapitał społeczny, społeczeństwo

Baniak, J. (2012). Wprowadzenie: Demokracja i społeczeństwo obywatelskie a religia i Kościół. W: J. Baniak (red.). Religia i Kościół w społeczeństwie demokratycznym i obywatelskim w Polsce. Między losem a wyborem (7–19.). Poznań: Wyd. Naukowe Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
  Google Scholar

Baraniecka, A. (2014). Raportowanie o poziomie kapitału społecznego – stan obecny i perspektywy. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 338, 20–39.
DOI: https://doi.org/10.15611/pn.2014.338.02   Google Scholar

Boguszewski, R. (2016). Kapitał społeczny a religijność. Zeszyty Naukowe KUL, 4 (236), 117–131.
  Google Scholar

Bourdieu, P. (1986). The Forms of Capital. W: J. Richardson (red.). Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education (241–258). New York: Wyd. Greenwood Press.
  Google Scholar

Broński, W. (2021). Duchowny jako mediator. Studia Prawa Wyznaniowego, 24, 109–128.
DOI: https://doi.org/10.31743/spw.12690   Google Scholar

Bujak, J. (2009). Aby wszyscy stanowili jedno. Wprowadzenie do zagadnień ekumenicznych. Szczecin: Wyd. Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
  Google Scholar

Caritas Polska. Pobrano z: https://caritas.pl/o-nas/ (10.12.2024).
  Google Scholar

Caritas – Struktura. Pobrano z: https://caritas.pl/struktura-i-kierownictwo/ (10.12.2024).
  Google Scholar

Caritas – Wolontariat. Pobrano z: https://caritas.pl/wolontariat/ (10.12.2024).
  Google Scholar

Chałupniak, R. (2005). Między katechezą a religioznawstwem. Nauczanie religii katolickiej w szkole publicznej w Niemczech w latach 1945–2000. Opole: Wyd. Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
  Google Scholar

Coleman, J. (1990). Fundations of Social Theory. Cambridge. Massachusetts and London: Wyd. The Belknap Press of Harvard University Press.
  Google Scholar

Czaczkowska, E. K. (2024). Czas na mediacje. Niedziela, 3, 6–7.
DOI: https://doi.org/10.18318/td.2023.6.1   Google Scholar

Dialog międzyreligijny i ekumeniczny. JP2online. Pobrano z: https://jp2online.pl/publikacja/dialog-miedzyreligijny-i-ekumeniczny;UHVibGljYXRpb246MzQ= (12.12.2024).
  Google Scholar

Dialog w Kościele i społeczeństwie. Synod 2021–2024. (2004). Pobrano z: https://synod.org.pl/dialog-w-kosciele-i-spoleczenstwie/ (12.12.2024).
  Google Scholar

Dimensions of Social Capital Theory. Institute for social capital. Pobrano z: https://www.socialcapitalresearch.com/literature/theory/dimensions/ (5.12.2024).
  Google Scholar

Dłuska, K. (2018). Kościół jako aktor w sferze publicznej i jego miejsce w sferze politycznej. NURT SVD, 2, 199–214.
  Google Scholar

Dłuska, K. (2017). Nauka religii w szkole publicznej – kościelny przywilej czy służba demokracji? NURT SVD, 2, 336–353.
  Google Scholar

Dłuska K. (2023). Legitymizacja nauki religii w szkole publicznej w III Rzeczypospolitej Polskiej. Praca doktorska napisana pod kierunkiem prof. dr hab. Anieli Dylus i obroniona w Instytucie Nauk o Polityce i Administracji WS-E UKSW w Warszawie.
  Google Scholar

Dłuska, K. (2016). Relacje państwo–Kościół w ujęciu Helmuta Jurosa. Praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. dr hab. Anieli Dylus, obroniona w Instytucie Politologii WNHiS UKSW w Warszawie.
  Google Scholar

Dylus, A. (2013). Kościół a społeczeństwo obywatelskie. Atheneum, 38, 103–115.
DOI: https://doi.org/10.14746/cis.2014.38.5   Google Scholar

Dwadzieścia Punktów Działalności Duszpasterskiej ws. migrantów i uchodźców. Ekai. Pobrano z: https://www.ekai.pl/dokumenty/dwadziescia-punktow-dzialalnosci-ws-migrantow-i-uchodzcow/ (12.12.2024).
  Google Scholar

Działek, J. (2011). Kapitał społeczny – ujęcia teoretyczne i praktyka badawcza. Studia Regionalne i Lokalne, 3 (45), 100–118.
  Google Scholar

Edukacja. Encyklopedia PWN. Pobrano z: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/edukacja;3896542.html (10.12.2024).
  Google Scholar

Franciszek. (2000). Encyklika Fratelli Tutti – O braterstwie i przyjaźni społecznej. Pobrano z: https://www.vatican.va/content/francesco/pl/encyclicals/documents/papa-francesco_20201003_enciclica-fratelli-tutti.html (12.12.2024).
  Google Scholar

Fukuyama, F. (2003). Kapitał społeczny. W: L. E. Harrison, Huntington S. P. (red.). Kultura ma znaczenie (163–184). Kraków: Wyd. Zysk i S-ka.
  Google Scholar

Hanifan, L. J. (1916). The Rural School Community Center. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 67, 130–138.
DOI: https://doi.org/10.1177/000271621606700118   Google Scholar

Jan Paweł II. (1979). Posynodalna adhortacja Catechesi tradendae – O katechizacji w naszych czasach. Pobrano z: https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/apost_exhortations/documents/hf_jp-ii_exh_16101979_catechesi-tradendae.html#m9 (13.12.2024).
  Google Scholar

Juros, H. (1997). Polski katolicyzm polityczny. W: H. Juros, Kościół – Kultura – Europa. Katolicka nauka społeczna wobec współczesności (249–264). Lublin–Warszawa: Wyd. Akademii Teologii Katolickiej.
  Google Scholar

Kamiński, T. (2002). Caritas i polityka. Podmioty wyznaniowe w systemie pomocy społecznej. Warszawa: Wyd. Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
  Google Scholar

Kapitał społeczny, Encyklopedia zarządzania. Pobrano z: https://mfiles.pl/pl/index.php/Kapita%C5%82_spo%C5%82eczny (15.12.2024).
  Google Scholar

Katechizm Kościoła Katolickiego. (1994). Pobrano z: http://www.katechizm.opoka.org.pl/ (13.12.2024 r.).
  Google Scholar

Kowalewska, G. (2003). Polityka edukacyjna Polski w perspektywie członkostwa w Unii Europejskiej. W: K.A. Wojtaszczyk (red.). Edukacja w Unii Europejskiej (99–134). Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora – Wydział Nauk Politycznych.
  Google Scholar

Mariański, J. (2012). Kościół katolicki w przestrzeni życia publicznego. W: J. Baniak (red.). Religia i Kościół w społeczeństwie demokratycznym i obywatelskim w Polsce. Między losem a wyborem (75–101). Poznań: Wyd. Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM.
  Google Scholar

Mazur, L. (2014). Ustawa o zawodzie mediatora – czy jest potrzebna? W: J. Czapska, M. Szeląg-Dylewski (red.). Mediacje w prawie (111–124). Kraków: Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  Google Scholar

Milerski, B. (1998). Współczesne koncepcje pedagogiki religijnej. W: B. Milerski (red.), Elementy pedagogiki religijnej (119–151). Warszawa: Wyd. Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej.
  Google Scholar

Nahapiet, J., Ghoshal, S. (1998). Social Capital, Intellectual Capital, and the Organizational Advantage. Academy of Management Review, 23 (2), 242–266.
DOI: https://doi.org/10.5465/amr.1998.533225   Google Scholar

Nakielska, M. A. (2014). Legitymizacja czynna i bierna do mediacji w kanonicznym procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa. W: J. Czapska, M. Szeląg-Dylewski (red.). Mediacje w prawie (179–188). Kraków: Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  Google Scholar

Nauczanie. Encyklopedia PWN. Pobrano z: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/nauczanie;4009279.html (10.12.2024).
  Google Scholar

Niewęgłowski, J. (2005). Kościół i wychowanie. Zarys problematyki. Seminare: Poszukiwania Naukowo-Pastoralne, 21, 453–460.
DOI: https://doi.org/10.21852/sem.2005.21.31   Google Scholar

Olszewski, M. (2001). Budowanie wspólnoty – zadaniem duszpasterstwa. Studia Teologiczne, 19, 125–154.
  Google Scholar

Panuś, T. (2007). Katechizacja, ewangelizacja, kształtowanie człowieka, Znak, 9 (628), Pobrano z: http://www.miesiecznik.znak.com.pl/6282007ks-tadeusz-panuskatechizacja-ewangelizacja-ksztaltowanie-czlowieka/ (13.12.2024).
  Google Scholar

Polska Rada Ekumeniczna. Ekumenia.pl. Pobrano z: https://ekumenia.pl/ (13.12.2024).
  Google Scholar

Polskie Radio. (2015). Trudna relacja Kościoła ze współczesnością. O wszystkim z kulturą. Pobrano z: https://www.polskieradio.pl/8/3664/Artykul/1487662,Trudna-relacja-Kosciola-ze-wspolczesnoscia (05.12.2024).
  Google Scholar

Przeciszewski M. (2009). Kościół, 20 lat wolności – religijność Polaków. Ekai. Pobrano z: https://www.ekai.pl/kosciol-lat-wolnosci-religijnosc-polakow/ (05.12.2024).
  Google Scholar

Przeciszewski M. (2020). Spada zaufanie do Kościoła. Ekai. Pobrano z: https://www.ekai.pl/spada-zaufanie-do-kosciola/ (12.12.2024).
  Google Scholar

Przygoda, W. (2020). Caritas Polska – 30 lat budowania sieci miłości pośród ubogich i potrzebujących. W: U. Bejma, M. Iżycki, L. Szot (red.). Z pomocą potrzebującym. 30-lecie Caritas Polska (93–118). Warszawa: Wyd. Bernardinum.
  Google Scholar

Putnam, R. D. (2000). Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community. New York: Wyd. Simon and Schuster Paperbacks.
DOI: https://doi.org/10.1145/358916.361990   Google Scholar

Raczkowska, M. (2014). Definiowanie kapitału społecznego i jego pomiar. Społeczeństwo i Ekonomia, 2 (2), 135–146.
  Google Scholar

Rada ds. Dialogu Religijnego. Episkopat.pl. Pobrano z: https://episkopat.pl/doc/164175.Rada-ds-Dialogu-Religijnego (13.12.2024).
  Google Scholar

Rada KEP ds. Migrantów i Uchodźców – Wskazania przed 110. Światowym Dniem Migranta i Uchodźcy. (2024). Episkopat.pl. Pobrano z: https://episkopat.pl/doc/217997.Rada-KEP-ds-Migrantow-i-Uchodzcow-opublikowala-wskazania-przed (12.12.2024).
  Google Scholar

Radziszewski, M. (2019). Kapitał społeczny jako czynnik rozwoju społeczeństwa i państwa. Atheneum, 62 (2), 7–31.
DOI: https://doi.org/10.15804/athena.2019.62.01   Google Scholar

Rogozińska, A. (2018). Mediacja w polskim systemie prawnym. Eunomia, 1 (94), 91–98.
  Google Scholar

Romanko, A. (2015). Teologiczne podstawy mediacji w prawie kanonicznym. Roczniki Nauk Prawnych, XXV (2), 151–169.
DOI: https://doi.org/10.18290/rnp.2015.25.2-7   Google Scholar

Szacki, J. (2012). Historia myśli socjologicznej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
  Google Scholar

Społeczny wymiar mediacji. Stowarzyszenie Mediatorzy Polscy. Pobrano z: https://mediatorzy-polscy.eu/spoleczny-wymiar-mediacji/ (12.12.2024).
  Google Scholar

Sowiński, S. (2021). Dobra Nowina w czasach „dobrej zmiany”. Kościół katolicki w sferze publicznej współczesnej Polski w latach 2015–2018. Warszawa: Wyd. Naukowe UKSW.
DOI: https://doi.org/10.21697/9788380908970   Google Scholar

Sowiński, S. (2018). Kościół w przestrzeni sfery publicznej. Aktor czy rola? W: M. Marczewska-Rytko, D. Maj (red.). Politologia religii (35–52). Lublin: Wyd. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
  Google Scholar

Sowiński, S. (2013). Kościół w sferze publicznej. Pewna strategia i jej ograniczenia. Chrześcijaństwo – Świat – Polityka, 15–16, 38–53.
  Google Scholar

Sroczyńska, M. (2007). Kapitał społeczny a więź religijna (możliwości i ograniczenia). Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, 10, 52–65.
  Google Scholar

Stankiewicz, E. (2016). Kapitał społeczny w perspektywie interdyscyplinarnej. Kwartalnik Prawo-Społeczeństwo-Ekonomia, 4, 44–65.
  Google Scholar

Statut Caritas Polska. Pobrano z: https://caritas.pl/wp-content/uploads/2018/10/statut-cp-nowelizacja-25-26-09-2018.pdf (11.12.2024).
  Google Scholar

Stawarz, Ł. (2020). Współpraca Caritas Polska z Caritas diecezjalną na przykładzie Caritas Archidiecezji Katowickiej. W: U. Bejma, M. Izycki, L. Szot (red.). Z pomocą potrzebującym. 30-lecie Caritas Polska (285–295). Warszawa: Wyd. Bernardinum.
  Google Scholar

Światowy Dzień Modlitwy 2024. (2024). Polska Rada Ekumeniczna. Pobrano z: https://ekumenia.pl/aktualnosc/swiatowy-dzien-modlitwy-2024/ (12.12.2024).
  Google Scholar

de Tchorzewski, A. M. (2014). Sukces i porażka w wychowaniu. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 4 (34) (tom 9), tytuł numeru: Rodzina i szkoła jako środowiska wychowawcze, 9–26.
  Google Scholar

Ustawa z dnia 17 maja 1989 roku o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, Dz.U. z 1989 r. nr 29 poz. 155.
  Google Scholar

Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Dz.U. z 1989 r. nr 29 poz. 154.
  Google Scholar

Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, Dz.U. z 2004 r. nr 64 poz. 593.
  Google Scholar

Waniek, D. (2014). Kościół w procesie transformacji w latach 1989–2014. Od mediacji i współpracy do politycznego dyktatu. W: Ł. Danel, J. Kornaś (red.). 25 lat polskiej transformacji systemowej (69–89). Kraków: Wyd. AGH.
  Google Scholar

Wolska, M. (2022). Co mi daje życie w wspólnocie? To coś więcej niż wspólna modlitwa, Aleteia. Pobrano z: https://pl.aleteia.org/2022/07/27/co-mi-daje-zycie-we-wspolnocie-to-cos-wiecej-niz-wspolna-modlitwa (05.12.2024).
  Google Scholar

Wojtysiak, J. (2024). Czy Kościół może być mediatorem?. Gość Niedzielny. Pobrano z: https://www.gosc.pl/doc/8664115.Czy-Kosciol-moze-byc-mediatorem (12.12.2024).
  Google Scholar

Wychowanie. Encyklopedia PWN. Pobrano z: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/wychowanie;3998683.html (10.12.2024).
  Google Scholar

Wspólne przesłanie Kościołów w sprawie uchodźców. (2016). PolskieRadio. Pobrano z: https://www.polskieradio.pl/196/3534/Artykul/1638534,wspolne-przeslanie-kosciolow-w-sprawie-uchodzcow (12.12.2024).
  Google Scholar

Zarzecki, L. (2012). Teoretyczne podstawy wychowania. Teoria i praktyka w zarysie. Jelenia Góra: Wyd. Karkonoska Państwowa Szkoła Wyższa w Jeleniej Górze.
  Google Scholar

Zieliński, T.J. (2008). Państwo wobec religii w szkole publicznej według orzecznictwa Sądu Najwyższego USA, Toruń: Wyd. Adam Marszałek.
  Google Scholar

Żaba, A. (2016). Rola edukacji w kreacji kapitału społecznego – zarys problematyki. Studia Iuridica Lublinensi, XXV (4), 235–245.
DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2016.25.4.235   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2024-12-31

Cited By / Share

Pasik, K. (2024). Rola Kościoła (i jego relacji z państwem) w budowaniu kapitału społecznego. Warszawskie Studia Teologiczne, 37(2), 164–188. https://doi.org/10.30439/WST.2024.2.8

Autorzy

Karolina Pasik 
k.pasik@uksw.edu.pl
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Polska Polska
https://orcid.org/0000-0001-5024-3412

Karolina Pasik (z d. Dłuska) – doktor nauk o polityce i administracji, prowadzi badania w zakresie relacji państwo–Kościół oraz obecności Kościoła w życiu publicznym. Pracuje w Instytucie Nauk o Polityce i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (ul. Wóycickiego 1/3, bud. 23, 01-938 Warszawa, e-mail: k.pasik@uksw.edu.pl).



Statystyki

Abstract views: 65
PDF downloads: 37


Licencja

Prawa autorskie (c) 2024 Karolina Pasik

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Czasopismo jest bezpłatne i udostępniane na zasadach otwartego dostępu (w formacie pdf na stronie internetowej). Od autorów artykułów nie są pobierane żadne opłaty. „Warszawskie Studia Teologiczne” ukazują się na licencji według standardów Creative Commons: CC BY-ND 4.0 (Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe) i nie prowadzą skonkretyzowanej polityki dotyczącej danych badawczych. Autorzy zachowują prawa autorskie.