Kościół na drodze ku „Nostra aetate”. Zarys historii relacji chrześcijańsko-żydowskich do czasów nowożytnych
Andrzej Tulej
Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie - Collegium Joanneum (Polska)
Abstrakt
This present study is a review of the most important statements of the Church contained in the conciliar decisions and papal documents on Jews and Judaism as well as on the relations between Jewish and Christian communities in the Middle Ages and in the Modern Era. The texts selected refer to both the religious and economic aspects, as well as the administrative aspect. Some statements have a negative overtone and have at times been described as anti-Semitic; however, more commonly, they express the Church's concern for the proper place and rights of the Jewish communities living in the neighbourhood of the Christian environment.
Słowa kluczowe:
relacje chrześcijańsko-żydowskie, Żydzi i judaizm w nauczaniu Kościoła, dialog międzyreligijny,, Nostra AetateBibliografia
Bokwa, I. (red.) (2007). Breviarium Fidei. Wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła. Poznań.
Google Scholar
Borzymińska, Z., Żebrowski, R. (oprac.). (2003). Polski słownik judaistyczny. Dzieje, kultura, religia, ludzie. Tom 1-2, Warszawa.
Google Scholar
Chrostowski, W. (oprac.). (2005). Żydzi i judaizm w nauczaniu Jana Pawła II (1978-2005). Warszawa.
Google Scholar
Chrostowski, W. (2012). Trzecia Świątynia w Jerozolimie i inne studia, Rozprawy i Studia Biblijne nr 44. Warszawa.
Google Scholar
Dalin, D.G. (2016). Mit papieża Hitlera. Jak Pius XII ratował Żydów z rąk nazistów. Kraków.
Google Scholar
Elihai, Y. (2000). Chrześcijanie i antysemityzm. Między bolesną przeszłością a nadzieją jutra. Kraków.
Google Scholar
Gilbert, M. (1998). Atlas historii Żydów. Kryspinów.
Google Scholar
Głowa, S., Bieda, I. (opr.). (1998). Breviarium Fidei. Wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła. Poznań.
Google Scholar
Haumann, H. (2000). Historia Żydów w Europie Środkowej i Wschodniej. Warszawa.
Google Scholar
Horoszewicz, M., (2001). Przez dwa millenia do rzymskiej synagogi. Szkice o ewolucji postawy Kościoła katolickiego wobec Żydów i judaizmu. Warszawa.
Google Scholar
Iluk, I. (2012). „Toledot Jeszu” – przekaz talmudyczny o Jezusie i chrześcijanach w żydowskiej recepcji. W: K. Pilarczyk, A. Mrozek (red.), Jezus i chrześcijanie w źródłach rabinicznych. Perspektywa historyczna, społeczna, religijna i dialogowa (s. 181– 217). Kraków.
Google Scholar
Israel, J.I. (2009). Żydzi europejscy w dobie merkantylizmu (1550-1750). Warszawa.
Google Scholar
Komisja ds. relacji religijnych z judaizmem. (2015). „Bo dary łaski i wezwanie Boże są nieodwołalne” (Rz 11,29). Refleksje o kwestiach teologicznych odnoszących się do relacji katolicko-żydowskich z okazji 50. rocznicy „Nostra aetate” (artykuł 4). Watykan.
Google Scholar
Krakowiak, Cz. (2016). Modlitwa za Żydów w liturgii Kościoła rzymskiego. Lublin.
Google Scholar
Milcarek, P. (oprac.). (2013). Czytamy Vaticanum II wewnątrz Tradycji. Christianitas, 51. Pobrane z: http://christianitas.org/numer/20/.
Google Scholar
Mussner, F. (1993). Traktat o Żydach. Warszawa.
Google Scholar
Pilarczyk, K., Mrozek, A. (red.). (2012). Jezus i chrześcijanie w źródłach rabinicznych. Perspektywa historyczna, społeczna, religijna i dialogowa. Kraków.
Google Scholar
Petuchowski, J.J., Thoma C. (1995). Leksykon dialogu chrześcijańsko-żydowskiego. Warszawa.
Google Scholar
Poliakov, L. (2008). Historia antysemityzmu. Tom I-II. Kraków.
Google Scholar
Ratzinger, J. (2004a). Wiara – prawda – tolerancja. Chrześcijaństwo a religie świata. Kielce.
Google Scholar
Ratzinger, J. (2004b). Wielość religii i jedno Przymierze. Poznań.
Google Scholar
Schama, S. (2016). Historia Żydów – od 1000 r. p.n.e. do 1492 r. n.e. Poznań.
Google Scholar
Schoeps, J.H. (red.). (2007). Nowy leksykon judaistyczny. Warszawa.
Google Scholar
Shanks, H. (red.). (2013). Chrześcijaństwo a judaizm rabiniczny. Historia początków oraz wczesnego rozwoju. Warszawa.
Google Scholar
Sienkiewicz, W. (red.). (2010). Atlas historii Żydów polskich. Warszawa.
Google Scholar
Sobór Watykański II. (1967). Konstytucje, Dekrety, Deklaracje. Tekst polski. Poznań.
Google Scholar
Sobór Watykański II. (2008). Konstytucje, Dekrety, Deklaracje. Tekst łacińsko-polski. Nowe tłumaczenie. Poznań.
Google Scholar
Szahak, I. (1997). Żydowskie dzieje i religia. Żydzi i goje. XXX wieków historii. Warszawa--Chicago.
Google Scholar
Trzeciak, S. (1939). Talmud o gojach a kwestia żydowska w Polsce. Warszawa.
Google Scholar
Wróbel, M.S. (2013). Jezus i Jego wyznawcy w Talmudzie. Analiza tekstologiczna, historyczna i socjologiczna. Lublin.
Google Scholar
Zolli, E. (2010). Historia antysemityzmu. Kraków.
Google Scholar
Autorzy
Andrzej TulejPapieski Wydział Teologiczny w Warszawie - Collegium Joanneum Polska
Ks. dr Andrzej TULEJ – kapłan Archidiecezji Warszawskiej, kierownik studiów niestacjonarnych PWTW połączonych z e-learningiem, organizator kursów biblijnych i lektoratów języków starożytnych. Ukończył Technikum Nukleoniczne w Otwocku (1986) i Wydział Fizyki Technicznej i Matematyki 214 Stosowanej na Politechnice Warszawskiej (1991). Magisterium i licencjat teologii w specjalności biblijno-pastoralnej uzyskał w PWTW (1997), a doktorat nauk teologicznych w zakresie biblistyki w UKSW (1999). W latach 2001-2004 był prezesem Centrum Katechetycznego Archidiecezji Warszawskiej oraz sekretarzem Wyższych Zawodowych Studiów Katechetycznych PWTW. W latach 2004-2008 pełnił funkcję dyrektora Wydziału Duszpasterstwa Kurii Metropolitalnej Warszawskiej. Od 2008 r. jest delegatem Archidiecezji Warszawskiej do spraw dialogu
z judaizmem, a od 2010 r. moderatorem Dzieła Biblijnego im. Jana Pawła II. Jest członkiem Stowarzyszenia Biblistów Polskich.
Statystyki
Abstract views: 141PDF downloads: 75
Licencja
Czasopismo jest bezpłatne i udostępniane na zasadach otwartego dostępu (w formacie pdf na stronie internetowej). Od autorów artykułów nie są pobierane żadne opłaty. „Warszawskie Studia Teologiczne” ukazują się na licencji według standardów Creative Commons: CC BY-ND 4.0 (Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe) i nie prowadzą skonkretyzowanej polityki dotyczącej danych badawczych. Autorzy zachowują prawa autorskie.
