Primate Józef Glemp against the political opposition in 1981–1982

Rafał Łatka


Biuro Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej (Poland)
https://orcid.org/0000-0003-2650-4031

Abstract

The attitude of primate Józef Glemp to the political opposition was re-served and cautious. His view of the activities of Solidarity and its underground was due to several fundamental factors: the will to continue the line of action of Primate Wyszyński, a critical evaluation of the activities of political circles opera-ting within Solidarity (above all KOR) and many leaders of the said social move-ment and vision of the Church's activity in the last decade of the PRL.


Keywords:

Primate Glemp, Church, authorities, opposition, Solidarity, martial law

AAW, SPP 1a – Protokoły Konferencji Plenarnej Episkopatu Polski 1980–1982. Protokół z 180. Konferencji Plenarnej Episkopatu Polski, Gniezno 14 i 15 września 1981 r.
  Google Scholar

AAW, SPP 1b – Protokoły Konferencji Plenarnej Episkopatu Polski 1980–1982. Protokół z 185. Konferencji Plenarnej Episkopatu Polski, Warszawa 8 czerwca 1982 r.
  Google Scholar

AAW, SPP 1c – Protokoły Konferencji Plenarnych Episkopatu Polski 1981–1982. Protokół z 189. Konferencji Plenarnej Episkopatu Polski, Warszawa 1–2 grudnia 1982 r.
  Google Scholar

AAW, SPP1d – Protokoły Konferencji Plenarnej Episkopatu Polski 1981–1982. Protokół z 186. Konferencji Plenarnej Episkopatu Polski, Koszalin 26 czerwca 1982 r.
  Google Scholar

AAW, SPP 2 – Konferencja Plenarna Episkopatu Polski 1980–1981. Materiał na 189. KPE, 28 listopada 1981 r.
  Google Scholar

AAW, SPP 3 – Konferencja Plenarna Episkopatu Polski 1980–1982. Protokół z 181. Konferencji Plenarnej Episkopatu Polski, 25–26 listopada 1981 r.
  Google Scholar

AAW, SPP 4a – Prymas Polski i stosunki kościelne w Polsce 1981–1986. Próba oceny sytuacji Kościoła w Polsce na tle wydarzeń społeczno-politycznych 1980–1981.
  Google Scholar

AAW, SPP 4b – Prymas Polski i stosunki kościelne w Polsce 1981–1986. Relacja Prymasa Polski ze spotkań z Ojcem Świętym i z pobytu w Rzymie 3 maja 1982 r.
  Google Scholar

AAW, SPP 4c – Prymas Polski i stosunki kościelne w Polsce 1981–1986. List Prymasa Józefa Glempa do Ich Ekscelencji Najczcigodniejszych Arcybiskupów i Biskupów w Polsce, 9 kwietnia 1982 r.
  Google Scholar

AAW, SPP 4d – Prymas Polski i stosunki kościelne w Polsce 1981–1986. Spotkanie Księdza Prymasa Józefa Glempa z Księżmi Archidiecezji Warszawskiej, 7 grudnia 1982 r., w kurii warszawskiej.
  Google Scholar

AAW, SPP 5 – Prymas Polski i Stolica Apostolska. Sprawozdanie z pobytu przedstawicieli Episkopatu Polski w Rzymie 4–11 lutego 1982 r.
  Google Scholar

AAW, SPP 6a – Rada Główna Episkopatu Polski 1981–1982. Protokół Rady Głównej Episkopatu Polski z 15 grudnia 1981 r.
  Google Scholar

AAW, SPP 6b – Rada Główna Episkopatu Polski 1981–1982. Protokół Rady Głównej Episkopatu Polski z 24 lutego 1982 r.
  Google Scholar

AAW, SPP 6c – Rada Główna Episkopatu Polski 1981–1982. Protokół Rady Głównej Episkopatu Polski z 24 kwietnia 1982 r.
  Google Scholar

AAW SPP 6d – Rada Główna Episkopatu Polski 1981–1982. Protokół Rady Głównej Episkopatu Polski z 25 czerwca 1982 r.
  Google Scholar

AAW, SPP 7 – Rada Główna Episkopatu Polski 1983–1984. Protokół Rady Głównej Episkopatu Polski z 19 stycznia 1983 r.
  Google Scholar

Dudek, A., Gryz, R. (2006). Komuniści i Kościół w Polsce. Kraków.
  Google Scholar

Gałka, A. (2010). Kardynał Stefan Wyszyński – ojciec rodzącej się ,,Solidarności”. Studia Prymasowskie (4).
  Google Scholar

Glemp, J. (1986). Nauczanie społeczne 1981-1986. Warszawa.
  Google Scholar

Gryz, R. (2003). Polityka władz PRL wobec Kościoła w stanie wojennym (1981–1983). W: W. Kalwat, A. Penkala (red.), ... ET QUORUM PARS MAGNA FUI... Księga pamiątkowa poświęcona profesorowi Zbigniewowi Janowi Góralskiemu. Kielce.
  Google Scholar

Kindziuk, M. (2010). Kardynał Józef Glemp. Ostatni taki prymas. Warszawa.
  Google Scholar

Kopka, B., Majchrzak, G., oprac. (2001). Stan wojenny w dokumentach władz PRL (1980–1983). Warszawa.
  Google Scholar

Lasota, M. (2010). Troska o ,,Solidarność” obu prymasów Polski, kard. Stefana Wyszyńskiego i kard. Józefa Glempa. Studia Prymasowskie (4).
  Google Scholar

Łatka, R. (2012). Kościół katolicki wobec sytuacji ekonomiczno-społecznej w czasie pierwszej „Solidarności”. W: M. Kaleta, M. Ślepowroński, red., Polityka a ekonomia. Kraków.
  Google Scholar

Łatka, R. (2013). Obraz opozycji w czasie rozmów Komisji Wspólnej Przedstawicieli Rządu PRL i Episkopatu Polski w latach 1980–1983. W: K. Kowalik, M. Kluzik, red., Miejsce i rola opozycji w systemach autorytarnych i demokratycznych. Kraków.
  Google Scholar

Łatka, R. (2014). Kościół wobec „Solidarności”, czyli wsparcie idei niezależnych związków zawodowych. W: W. Uruszczak, K. Krzysztofek, M. Mikuła, red., Kościoły i inne związki wyznaniowe w służbie dobru wspólnemu. Kraków.
  Google Scholar

Łatka, R. (2015). Zmienna amplituda stosunków państwo–Kościół katolicki w PRL w latach 80. XX w. Res Historica” (39).
DOI: https://doi.org/10.17951/rh.2015.39.225   Google Scholar

Łatka, R. (2016a). Polityka władz PRL wobec Kościoła katolickiego w województwie krakowskim w latach 1980-1989. Kraków.
  Google Scholar

Łatka, R. (2016b). Priorytety polityki wyznaniowej władz PRL w latach 80. W: tenże, red., Priorytety polityki wyznaniowej władz Polski ,,ludowej”. Glaukopis (33).
  Google Scholar

Micewski, A. (1987). Kościół wobec ,,Solidarności" i stanu wojennego. Paryż.
  Google Scholar

Michalski, K. (2012). Działalność Komisji Wspólnej przedstawicieli Rządu PRL i Episkopatu Polski 1980–1989. Warszawa.
  Google Scholar

Paczkowski, A. (2007). Wojna polsko-jaruzelska. Stan wojenny w Polsce 13 XII 1981 – 22 VII 1983. Warszawa.
  Google Scholar

Polak, W. (2012). Kościół katolicki wobec Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego ,,Solidarność" w latach 1980–1989. W: J. Kłaczkow, W. Rozynkowski, red., Kościoły chrześcijańskie w systemach totalitarnych. Toruń.
  Google Scholar

Raina, P. (1982). Jan Paweł II, Prymas i Episkopat o stanie wojennym. Kazania, listy, przemówienia, komunikaty. Londyn.
  Google Scholar

Raina, P. (2005). Kościół Katolicki a Solidarność. Warszawa.
  Google Scholar

Tajne dokumenty państwo-Kościół 1980-1989. (1993). Londyn-Warszawa.
  Google Scholar

Waszkiewicz, Z. (2012). Zwolennicy i kontestatorzy postawy prymasa Polski Józefa Glempa. W: J. Kłaczkow, W. Rozynkowski, red., Kościoły chrześcijańskie w systemach totalitarnych. Toruń.
  Google Scholar

Wysocki, W.J. (2010). Środowiska opozycyjne a prymasi Polski, kard. Stefan Wyszyński i kard. Józef Glemp. Studia Prymasowskie (4).
  Google Scholar

Zieliński, Z., Bober, S. (2009). Kościół w Polsce 1944–2007. Poznań.
  Google Scholar

Zieliński, Z. (2016). Kościół katolicki lat osiemdziesiątych XX wieku w Polsce – mediator czy zakładnik? W: E. Wojcieszyk, red., Władze wobec Kościołów i związków wyznaniowych na Środkowym Nadodrzu w latach 1980–1989. Poznań–Warszawa.
  Google Scholar

Żaryn, J. (2003). Dzieje Kościoła katolickiego w Polsce (1945–1989). Warszawa.
  Google Scholar

Żaryn, J. (2004). Kościół w PRL. Warszawa.
  Google Scholar

Żaryn, J., oprac. (2006). Komunikaty Konferencji Episkopatu Polski 1945-2000. Warszawa.
  Google Scholar

Żaryn, J., (2013). Polska na poważnie. Gdańsk.
  Google Scholar

Żaryn, J. (2015). W starciu z komunizmem. Józef Glemp – ostatni z prymasów XX wieku. Wybrane kartki z biografii. W: R. Łatka, B. Szlachta, red., Polskie wizje i oceny komunizmu po 1939 r. Kraków.
  Google Scholar


Published
2018-05-04

Cited by

Łatka, R. (2018). Primate Józef Glemp against the political opposition in 1981–1982. Warsaw Theological Studies, 31(2), 28–45. https://doi.org/10.30439/WST.2018.2.4

Authors

Rafał Łatka 

Biuro Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej Poland
https://orcid.org/0000-0003-2650-4031

Dr Rafał ŁATKA – historyk i politolog, dr nauk społecznych z zakresu nauk o polityce (specjalność historia najnowsza Polski), pracownik Biura Badań Historycznych IPN, koordynator Centralnego Projektu Badawczego IPN: ,,Władze komunistyczne wobec Kościołów i związków wyznaniowych w Polsce 1944- 1989”, redaktor naukowy serii wydawniczej: „Kościół katolicki w dokumentach”. Autor książek: Kościół katolicki w Polsce rządzonej przez komunistów, Warszawa 2017 (wspólnie z Józefem Mareckim); Arcybiskup Antoni Baraniak 1904-1977, Poznań-Warszawa 2017 (wspólnie z Konradem Białeckim, Rafałem Reczkiem i Elżbietą Wojcieszyk); Polityka władz PRL wobec Kościoła katolickiego w województwie krakowskim w latach 1980-1989, Kraków 2016; Komuniści i Kościół w Polsce ,,ludowej” w perspektywie centralnej i krakowskiej, Warszawa 2016; Pielgrzymki Jana Pawła II do Krakowa w oczach SB. Wybór dokumentów, Kraków 2012; redaktor wielu tomów studiów. Sekretarz redakcji czasopisma „Pamięć i Sprawiedliwość”, członek redakcji pism ,,Glaukopis” i ,,Myśl.PL”.



Statistics

Abstract views: 182
PDF downloads: 71


License

The journal is available free-of-charge and according to the Open Access regulations (as a PDF file on the website). The authors do not incur any costs related to publication. The journal is published in accordance with the Creative Commons license standard:  CC BY-ND 4.0 (Attribution – NoDerivatives 4.0 International)  and does not follow a concrete policy of conducting research. By submitting the article, the author gives the consent to such a form of sharing the text. The authors of the published articles retain their copyrights.