Cosmology of Saint Victorinus of Poetovio: from the Creation of Light to the Creation of Adam
Nikolay A. Khandoga
Kyiv Theological Academy and Seminary, Ukraine (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-5494-5822
Abstrakt
This article reveals the cosmology, or the doctrine of the creation of a little-known holy father and, possibly, the first martyr of the Pannonian province of the Roman Empire – Saint Victorinus of Poetovio (c. 230 - 303/304), the author of the first Latin Six Days. Victorinus, in his original writings - the treatise "On the Creation of the World" and the interpretation of "On Revelation", using various exegetical methods, for example, allegories and typologies - paid particular attention to the meaning and purpose of creation, the first, fourth, fifth and sixth days of creation. As for the second and third days of creation, you need to be an attentive reader in order to find the necessary information in the treatise "On the Creation of the World". At the same time, it should be borne in mind that Victorinus of Poetovio, as a supporter of binitarianism, taught that there is a single God the Creator, or God the Father and God the Son. However, this does not mean that Victorinus did not know anything about the Holy Spirit, since in the treatise "On the Creation of the World" and the interpretation "On Revelation", He is repeatedly mentioned, starting with the events associated with the incarnation of the Son of God into the world. As a result, we learn that the world, or the universe, was created by God in six days from nothing and for the glorification of His greatness by the primordial man, or the first people, the primordial and other angels, as well as animals. In addition, the uniqueness of this Six Days lies in the fact that Victorinus of Poetovio, when writing it, used not only the Holy Scriptures and Holy Tradition but also repeatedly resorted to the author's innovation.
Słowa kluczowe:
święty Wiktoryn z Patawii, traktat «O stworzeniu świata», interpretacja «O Objawieniu», kosmologia, teologiczna terminologia stworzenia, sześciodniowe stworzenie, sens i cel stworzenia, stworzenie z niczegoBibliografia
Adinolfi, M. (2003). Apc. 1 nel commentario di Vittorino di Petovio. W: L. Padovese, Atti del IX simposio di Efeso su s. Giovanni Apostolo (s. 181-185). Roma: Instituto francescano di spiritualità; Pontificio Ateneo Antoniano.
Google Scholar
Amfilokhii, (Radovich), mitr. (2008). Istoriia tolkovaniia Vetkhogo Zaveta. Moskva: Izdatel’skii Sovet Russkoi Pravoslavnoi Tserkvi.
Google Scholar
Anonim. (2012). Gimn Cviatoi Troitse. W: V. V. Vasilik (per.), Vestnik drevnei istorii 4 (283), s. 134.
Google Scholar
Anonymus. (2008). Canon Muratori. W: J. J. Armstrong (red.), Vigiliae chiristianae 62, s. 32-34.
Google Scholar
Armstrong, J. J. (2008). Victorinus of Pettau as the Author of the Canon Muratori. Vigiliae chiristianae 62, s. 1-34.
DOI: https://doi.org/10.1163/157007208X255099
Google Scholar
Averintsev, S. S. (2004). Poetika rannevizantiiskoi literatury. Sankt-Peterburg: Azbuka-klassika.
Google Scholar
Bratož, R. (1986). Krščanstvo v Ogleju in na vzhodnem vplivnem območju oglejske cerkve od začetkov do nastopa verske svobode. Ljubljana.
Google Scholar
Bratož, R. (1999). Il cristianesimo Aquileiese prima di Constantino fra Aquileiae Poetovio. Udine, Gorizia: Instituto Pio Paschini; Instituto di storia sociale e religiosa.
Google Scholar
Bratož, R. (2001). Verske razmere v Petovioni v drugi polovici 3 stoletja v luči poročil škofa Viktorina. W: M. Vomer Gojkovič, N. Kolar (red.), Ptuj v rimskem cesarstvu. Mitraizem in njegova doba (Ptuj, 11-15 oktober 1999) (s. 313-325). Ptuj: Pokrajinski muzej Ptuj.
Google Scholar
Bratož, R. (2002). Der Bischof Victorinus und die Kirchengemeinde von Poetovio (2. Hälfte des 3. Jahrhunderts). Zalai múzeum 11, s. 7-20.
Google Scholar
Daniélou, J. (1978). Les оrigines du chritianisme latin. Paris: Сerf.
Google Scholar
Dulaey, M. (1993a). Victorin de Poetovio. Premier exégète latin. T. 1: texte. Paris: Institut d’Études Augustiniennes.
Google Scholar
Dulaey, M. (1993b). Victorin de Poetovio. Premier exégète latin. T. 2: Notes et tables. Paris: Institut d’Études Augustiniennes.
Google Scholar
Dulaey, M. (1997). Introduction. W: M. Dulaey (red.), Sources chrétiennes. T. 423 (s. 15-41). Paris: Cerf.
Google Scholar
Dvoretskii, I. Kh. (1976). Latino-russkii slovar’. Izd. 2-e, per. i dop. Moskva: Russkii iazyk.
Google Scholar
Fokin, A. R. (2004). Viktorin Petavskii [Petaviiskii]. W: Patriarkh Moskovskii i vseia Rusi Aleksii II (red.), Pravoslavnaia entsiklopediia. T. 8 (s. 458-461). Moskva: Pravoslavnaia entsiklopediia.
Google Scholar
Fokin, A. R. (2005). Latinskaia patrologiia. T. 1. Period pervyi: Donikeiskaia latinskaia patrologiia (150-325 gg.). Moskva: Greko-latinskii kabinet Iu. A. Shichalina.
Google Scholar
Fokin, A. R. (2014). Formirovanie trinitarnoi doktriny v latinskoi patristike. Moskva: Obshchetserkovnaia aspirantura i doktorantura im. svv. Kirilla i Mefodiia.
Google Scholar
Grilikhes, L., prot. (2017). Shestodnev v kontekste Sviashchennogo Pisaniia. W: mitr. Ilarion (Alfeev) (red.), Covremennaia bibleistika i Predanie Tserkvi: Materialy VII Mezhdunarodnoi bogoslovskoi konferentsii Russkoi Pravoslavnoi Tserkvi (Moskva, 26-28 noiabria 2013 g.) (s. 407-421). 2-e izd. Moskva: Obshchetserkovnaia aspirantura i doktorantura im. svv. Kirilla i Mefodiia.
Google Scholar
Gryson, R. (2007a). Répertoire general des auteurs ecclésiastiques latins de l’antiquité et du haut Moyen Âge. T. 1: Introduction. Répertoire des auteurs: A-H. Freiburg im Breisgau: Herder.
Google Scholar
Gryson, R. (2007b). Répertoire general des auteurs ecclésiastiques latins de l’antiquité et du haut Moyen Âge. T. 2: Répertoire des auteurs: I-Z. Auteurs sans sigle propre. Tables. Freiburg im Breisgau: Herder.
Google Scholar
Heidl, G. (2001). Egy Dráva-parti írásmagyarázó (Potoviói Victorinusról). Jelenkor 44 (11), s. 1184-1187.
DOI: https://doi.org/10.1023/A:1015357724987
Google Scholar
Heidl, G. (2017). Kezdet, vég, Krisztus. W: G. Heidl (red.), Kezdet és vég. Poetovio-i Victorinus a Teremtés könyvéröl és a Jelenések könyvéröl (s. 7-16). Bakonybél, Budapest: Szent Maurícius Monostor; L’Harmattan.
Google Scholar
Hermas. (1958). Le Pasteur. W: R. Joly (red.), Sources chrétiennes. T. 53 (s. 76-365). Paris: Cerf.
Google Scholar
Hieronymus, Stridonensis. (2009). De viris illustribus. W: M. E. Botecchia Deho (red.), Соrpus scriptorum ecclesiae aquileiensis. T. 6/1 (s. 172-385). Roma, Gorizia: Città nuova editrice; Società per la conservazione della Basilica di Aquileia.
Google Scholar
Irénée, de Lyon. (1995). Démonstration de la prédication apostolique. W: A. Rousseau (red.), Sources chrétiennes. T. 406 (s. 82-221). Paris: Cerf.
Google Scholar
Khandoga, N. A. (2016). Kosmologiia sviatitelia Viktorina Petaviiskogo: sotvorenie angelov, zhivotnykh і pervykh liudei. Trudy Kyivskoi dukhovnoi akademii 24, s. 141-152.
Google Scholar
Khandoga, N. A. (2020a). Gomiliia «O desiati devakh» — podlinnoe sochinenie sviatitelia Viktorina Petaviiskogo ili Psevdo-Viktorina Petaviiskogo? Trudy Kyivskoi dukhovnoi akademii 33, s. 123-136.
Google Scholar
Khandoga, N. A. (2020b). Pnevmatologiia sviatitelia Viktorina Petaviiskogo: binitarizm, subordinatsionizm ili samostoiatel’naia Lichnost’? Materialy III Mizhdunarodnoi naukovo-praktychnoi konferentsii «Aktualni pytannia bohoslovia ta istorii Tserkvy» (Kharkiv, 5 lystopada 2019 r.) (s. 158-165). Kharkiv.
Google Scholar
Khandoga, N. A. (2021a). Adam i Eva kak proobraz Novogo Adama i Novoi Evy (po ucheniiu sviatitelia Irineia Lionskogo, Tertulliana i sviatitelia Viktorina Petaviiskogo). K voprosu o teorii rekapituliatsii v rannekhristianskom bogoslovii. Warszawskie studia teologiczne 34 (2), s. 142-159.
DOI: https://doi.org/10.30439/WST.2021.2.8
Google Scholar
Khandoga, N. A. (2021b). Ekzegeticheskie metody sviatitelia Viktorina Petaviiskogo. Materialy Vseukrainskoi naukovo-praktychnoi konferentsii «Pravoslavia v Ukraini: vyklyky chasu y istorychni tradytsii» (Kharkiv, 13 kvitnia 2021 r.) (s. 259-266). Kharkiv.
Google Scholar
Khandoga, N. A. (2021c). Iavliaetsia li sviatitel’ Viktorin Petaviiskii avtorom gomilii «O desiati devakh»? Voprosy teologii 3 (1), s. 5-23.
Google Scholar
Khandoga, N. A. (2022). Sviatitel’ Viktorin Petaviiskii i petaviiskii tserkovnyi kalendar’. Tserkov’. Bogoslovie. Istoriia 3, s. 237-242.
Google Scholar
Khandoga, N. A. (2023). Uchenie svjatitelja Viktorina Petavijskogo o semi cerkvah Hristovyh i semi gruppah svjatyh. Cerkov’. Bogoslovie. Istorija 4, [in printing].
Google Scholar
Khosroev, A. L. (2016). Drugoe blagovestie. T. 2: Khristianskie gnostiki II – III vv.: ikh vera i sochineniia. Sankt-Peterburg: Kontrast.
Google Scholar
Klavdii, Ptolomei. (2007). Geografiia (otryvki). W: G. A. Taronian (per.), Drevnii Vostok v antichnoi i rannekhristianskoi traditsii (Indiia, Kitai, Iugo-Vostochnaia Aziia) (s. 213-247). Moskva: Ladomir.
Google Scholar
Losskii, V. N. (2012). Ocherk misticheskogo bogosloviia Vostochnoi Tserkvi. Dogmaticheskoe bogoslovie. 2-e izd., ispr. i pererab. Sviato-Troitskaia Sergieva lavra.
Google Scholar
Makarov, D. I. (2003). Antropologiia i kosmologiia sv. Grigoriia Palamy (na primere gomilii). Sankt-Peterburg: Izd-vo Olega Abyshko.
Google Scholar
Marin, M. (2004). Note sul simbolismo aritmologico di Vittorino di Petovio. W: S. Santelia (red.), Italia e Romania. Storia, cultura e civiltà a confronto. Atti del IV Convegno di Studi italo-romeno (Bari, 21-23 ottobre 2002) (s. 195-205). Bari: Edipuglia.
Google Scholar
McVey, K. E. (1991). The Use of Stoic Cosmogony in Theophilus of Antioh’s Hexaemeron. W: M. S. Burrows, P. Rorem (red.), Biblical Hermeneutics in Historical Perspective. Studies in Honor of Karlfried Froehlich on His Sixtieth Birthday (s. 32-58). Grand Rapids.
Google Scholar
Mehlmann, J. (1964). Tertulliani Apologeticum a Victorino Petavionensi citatum. Sacris erudiri 15, s. 413-419.
DOI: https://doi.org/10.1484/J.SE.2.303282
Google Scholar
Naumowicz, J. (2011). Pierwsze interpretacje Apokalipsy. W: D. Budzanowska, W. Linke (red.), Pierwsze lacinskie komentarze do Apokalipsy: Hipolit, Wiktoryn, Hieronim, Tykoniusz (s. 7-49). Warszawa: Wydawnictwo uniwersytetu kardynala Stefana Wyszynskiego.
Google Scholar
Оxford. (1968). = Оxford Latin Dictionary. W: P. G. W. Glare (red.). Oxford: Oxford University Press.
Google Scholar
Panagopulos, I. (2013). Tolkovanie Sviashchennogo Pisaniia u ottsov Tserkvi. T. 1: Pervye tri veka i aleksandriiskaia ekzegeticheskaia traditsiia do piatogo veka. Moskva: Perevinskaia pravoslavnaia dukhovnaia seminariia.
Google Scholar
Pani, G. (2005). Le sette chiese nel commento all’Apocalisse Vittorino di Petavio. W: L. Padovese (red.), Atti del X simposio di Efeso su s. Giovanni Apostolo (s. 149-171). Roma.
Google Scholar
Petrov, A. V. (2003). Fenomen teurgi: Vzaimodeistvie iazycheskoi filosofii i religioznoi praktik v ellinsko-rimskii period. Sankt-Peterburg: Izd-vo RKhGI; Izdatel'skii dom SPbGU.
Google Scholar
Sagarda, N. I. (2004). Lektsii po patrologii. I-IV veka. Moskva: Izdatel’skii Sovet Russkoi Pravoslavnoi Tserkvi.
Google Scholar
Sagarda, N. I., Sagarda, A. I. (2004). Polnyi kurs lektsii po patrologii. S prilozhenimi. Sankt-Peterburg: Voskresenie.
Google Scholar
Seleznev, M. G., Kalinin, M. G., Tikhomirov, B. A. i dr. (2012). Kanon bibleiskii. W: Patriarkh Moskovskii i vseia Rusi Kirill (red.), Pravoslavnaia entsiklopediia. T. 30 (s. 212-257). Moskva: Pravoslavnaia entsiklopediia.
Google Scholar
Sidorov, A. I., Dobrotsvetov, P. K., Fokin, A. R. (2019). Patrologiia: Uchebnik. T. 1: Tserkovnaia pis'mennost' donikeiskogo perioda. Moskva: Poznanie.
Google Scholar
Sidorov, A. I. (2011). Sviatootecheskoe nasledie i tserkovnye drevnosti. T. 2: Donikeiskie ottsy tserkvi i tserkovnye pisateli. Moskva: Sibirskaia blagozvonnitsa.
Google Scholar
Sil’vestr, (Stoichev), arkhim. (2016). Dogmaticheskoe bogoslovie: Uchebnoe posobie dlia 2-go klassa dukhovnoi seminarii. Kiev: Izdatel’skii otdel Ukrainskoi Pravoslavnoi Tserkvi.
Google Scholar
Skobelev, M. A. (2013). Bibleiskoe Otkrovenie o tvorenii mira — Shestodnev: zhanr, ekzegeza, bogoslovie. Sretenskii sbornik 4, s. 9-46.
Google Scholar
Tertullianus. (1954). Apologeticum. W: E. Dekkers (red.), Сorpus christianorim. Series latina. T. 1 (s. 85-171). Turnhout: Brepols.
Google Scholar
Théophile, d’Antioche. (1948). Trois livres à Autolycus. W: G. Bardy, J. Sender (red.), Sources chrétiennes. T. 20 (s. 58-271). Paris: Cerf.
Google Scholar
Vasilik, V. V. (2006). Proiskhozhdenie kanona (bogoslovie, istoriia, poetika). Sankt-Peterburg: Izd-vo SPbGU.
Google Scholar
Victorin, de Poetovio. (1997). La construction du monde: commentaire. W: M. Dulaey (red.), Sources chrétiennes. T. 423 (s. 215-231). Paris: Cerf.
Google Scholar
Victorinus, Poetovionensis. (2017a). De fabrica mundi. W: R. Gryson (red.), Сorpus christianorim. Series latina. T. 5 (s. 295-300). Turnhout: Brepols.
Google Scholar
Victorinus, Poetovionensis. (2017b). De vita Christi. W: R. Gryson (red.), Сorpus christianorim. Series latina. T. 5 (s. 303). Turnhout: Brepols.
Google Scholar
Victorinus, Poetovionensis. (2017c). In Apocalypsin. W: R. Gryson (red.), Сorpus christianorim. Series latina. T. 5 (s. 110-265). Turnhout: Brepols.
Google Scholar
Autorzy
Nikolay A. KhandogaKyiv Theological Academy and Seminary, Ukraine Polska
https://orcid.org/0000-0002-5494-5822
Nikolay A. Khandoga — absolwent Petersburskiej Akademii Teologicznej, specjalista w zakresie patrystyki łacińskiej. Wykładowca teologii w Kijowskiej Akademii i Seminarium Teologicznym oraz w Pererwińskim Seminarium Duchownym w Moskwie. Pełnił funkcję redaktora prowadzącego w teologicznym czasopiśmie naukowym Akta Perervińskiego Seminarium Prawosławnego. Od 2017 r. doktorant w Ogólnocerkiewnym Studium Podyplomowym i Doktoranckim im. Św. Apostołów Cyryla i Metodego w Moskwie.
Statystyki
Abstract views: 75PDF downloads: 56
Licencja
Czasopismo jest bezpłatne i udostępniane na zasadach otwartego dostępu (w formacie pdf na stronie internetowej). Od autorów artykułów nie są pobierane żadne opłaty. „Warszawskie Studia Teologiczne” ukazują się na licencji według standardów Creative Commons: CC BY-ND 4.0 (Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe) i nie prowadzą skonkretyzowanej polityki dotyczącej danych badawczych. Autorzy zachowują prawa autorskie.
