Adolescencja współczesnej kultury zachodniej –kryzys tożsamościowy i sekularyzacja
Marcin Kłosowski
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w WarszawieInstytut Psychologii (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-3901-930X
Abstrakt
Description of modern Western culture is especially made from philosophical, sociological and political science perspective. Much less psychology understood as contemporary social science is used for analyzing cultural phenomena. The article uses developmental psychology as a frame for such analysis. The main idea is to compare adolescent crisis with the crisis of modern Western culture. Just
as the identity crisis is in the heart of adolescence, the identity crisis is the center of transformation processes in Western culture. In this perspective, secularization may be seen as a manifestation of such crisis and the militant atheism as a manifestation of negative identity. The article also shows how processes attributed to adolescence such as emotional liability, rebellion, undermine authorities, increase of
consciousness, and self-knowledge, moral independence and relativity thinking can be correlated with many phenomena associated with Western culture. The point of this text is that one can perceive modern Western culture as being in a process of maturation. There is not only the comparative analysis, but also some practical implications. The article also contains some recent researches analysis from psychology of religion and spirituality perspective related to secularization process in
contemporary times.
Słowa kluczowe:
adolescencja, kryzys, kultura zachodnia, sekularyzacja, tożsamośćBibliografia
Aronson, E. (2011). Człowiek istota społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Bandura, A. (2007). Teoria społecznego uczenia się. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Bartczuk, R. P., Zarzycka, B., Wiechetek, M. P. (2013). Struktura wewnętrzna polskiej adaptacji Skali Przekonań Postkrytycznych. Roczniki psychologiczne, 16, 539–561.
Google Scholar
Bee, H. (2004). Psychologia rozwoju człowieka. Poznań: Zysk i S-ka.
Google Scholar
Benedict, R. (2011). Wzory kultury. Warszawa: Wydawnictwo Muza.
Google Scholar
Berger, P. L., Davie, G., Fokas, E. (2008). Religious America, secular Europe? A theme and variations, Farnham/Burlington: Ashgate Publishing.
Google Scholar
Bowlby, J. (2019). Przywiązanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Briggs, S. (2008). Working with adolescents and young adults. A contemporary psychodynamic approach. London: Palgrave Macmillan.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-137-03598-1
Google Scholar
Brzezińska, A. I., Appelt, K., Ziółkowska, B. (2016). Psychologia rozwoju człowieka. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar
Chojnacki, W., Asterski, W. (2016). Wielozawodowość i wielozadaniowość nowymi wyzwaniami dla kształcenia studentów nowymi wyzwaniami dla kształcenia studentów. W: W. Harasim (red.), Nowe wyzwania w zarządzaniu w erze społeczeństwa informacyjnego (s. 52–69). Warszawa: Wyższa Szkoła Promocji, Mediów i Show Businessu.
Google Scholar
Coco, A. L., Pace, U. (2009). L’autonomia emotive in adolescenza. Bologna: il Mulino. Cragun, R. T., Hammer, J. H., Nielsen, M., Autz, N. (2018). Religious/secular distance: How far apart are teenagers and their parents? Psychology of Religion and Spirituality, 10 (3), 288–295.
Google Scholar
Davie, G. (1994). Religion in Britain. Believing without belonging. Oxford: Blackwell.
Google Scholar
Davie, G. (1999). Europe: The Exception That Proves the Rule? W: P. L. Berger (red.), The Desecularization of the World. Resurgent Religion and World Politics, Washington: Ethics and Public Policy Center.
Google Scholar
Dudek, Z. W., Pankalla, A. (2007). Psychologia kultury: nowe zadanie czy perspektywa psychologii. Studia Psychologica, 7, 249-265.
Google Scholar
Erikson, E. H. (1968). Identity. Youth and crisis. New York: Norton.
Google Scholar
Fiske, A. P., Kitayama, S., Markus, H. R., Nisbett, R. E. (1998). The cultural matrix of social psychology. W: D. T. Gilbert, S. T. Fiske, G. Lindzey (red.), The handbook of social psychology (s. 915–981). Boston: McGraw-Hill.
Google Scholar
Freud, S. (1953). Three essays on sexuality. London: Hogart Press.
Google Scholar
Fontaine, J. R. J., Duriez, B., Luyten, P., Hutsebaut, D. (2003). The internal structure of the Post-Critical Belief scale. Personality and Individual Differences, 35(3), 501-518.
DOI: https://doi.org/10.1016/S0191-8869(02)00213-1
Google Scholar
Gennep van, A. (2006). Obrzędy przejścia. Systematyczne stadium ceremonii. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar
Halloran, M., Kashima, E. (2006). Culture, social identity, and the individual. W:
DOI: https://doi.org/10.4135/9781446211946.n8
Google Scholar
T. Postmes, J. Jetten (red.), Individuality and the group: Advances in social identity (s. 137–154). London: Sage.
Google Scholar
Hańderek, J. (2015). Pojęcia i definicje kultury. W: P. Mróz (red.), Filozofia kultury (s. 23–42). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Hurme, H. (2012). Rozwój emocjonalny, W: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Rozwój funkcji psychicznych (s. 45–70). Warszawa: PWN.
Google Scholar
Hutsebaut, D. (1996). Post-critical belief. A new approach to the religious attitude problem. Journal of Empirical Theology, 9, 48–66.
DOI: https://doi.org/10.1163/157092596X00132
Google Scholar
Jan Paweł II (2003). Encyklika Ecclesia in Europa. Wrocław: TUM.
Google Scholar
Jaskólska, S. (2016). Współczesne rytuały przejścia z dzieciństwa do dorosłości: baśń o Śpiącej Królewnie. W: A. Grabowski, M. Zaorska (red.), Bajka, baśń, legenda i mit w naukowych opracowaniach (s. 45–56). Olsztyn: Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Google Scholar
Kashima, Y. (2001). Culture and social cognition: Towards a social psychology of cultural dynamics. W: D. Matsumoto (red.), Handbook of culture and psychology (s. 325–360). Oxford, UK: Oxford University Press.
Google Scholar
Kasperek, A. (2009). Teoria sekularyzacji i jej wrogowie. Próba apologii niepopularnej teorii. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie – Pedagogika, 18, 21–34.
Google Scholar
Kohlberg, L. (1981). Essays in Moral Development. The Philosophy of Moral Development. New York: Harper & Row.
Google Scholar
Kohlberg, L. (1984). Essays in Moral Development. The Psychology of Moral Development. New York: Harper & Row.
Google Scholar
Krysinska, K., De Roover, K., Bouwens, J., Ceulemans, E., Corveleyn, J., Dezutter, J., Duriez, B., Hutsebaut, D., Pollefeyt, D. (2014). Measuring religious attitudes in secularized Western European context: A psychometric analysis of the post-critical belief scale. The International Journal for the Psychology of Religion, 24, 263–281.
DOI: https://doi.org/10.1080/10508619.2013.879429
Google Scholar
Kulbat, W. (2007). Sekularyzacja w perspektywie socjologii. Łódzkie Studia Teologiczne, 16, 125–131.
Google Scholar
Kurzydło, D. (2015). Rytuały przejścia a bierzmowanie. Próba aplikacji psychologii antropologicznej do katechezy młodzieży. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Google Scholar
Maj, K. (2016). Czy multitasking to mit? Pobrano z: https://www.swps.pl/strefapsyche/blog/14092-czy-multitasking-to-mit.
Google Scholar
Malina, A. (2014). Wczesna dorosłość w cyklu życia człowieka. Współczesne problemy z realizacją zadań rozwojowych młodych dorosłych. Bydgoszcz: Uniwersytet Kazimierza Wielkiego.
Google Scholar
Mariański, J. (2009). Sekularyzacja a nowe formy religijności. Roczniki Nauk Społecznych, 37, 33–68.
Google Scholar
Mróz, A. (2007). Tożsamość negatywna w okresie dorastania. Edukacja i dialog, 187. Pobrano z: http://edukacjaidialog.pl/archiwum/2007,57/kwiecien,90/tozsamosc_negatywna_w_okresie_dorastania,289.html.
Google Scholar
Nguyen, S. (2014). Multitasking doesn’’t work. Pobrano z: https://workplacepsychology.net/2011/04/04/multitasking-doesnt-work/.
Google Scholar
Ladame, F. (2014). Wieczne nastolatki. Dojrzewanie, dorosłość, tożsamość. Gdańsk: Imago.
Google Scholar
Liberska, H., Malina, A., Suwalska-Barancewicz, D. (red.). (2015). Dylematy współczesnych ludzi. Radzenie sobie z wielością ról i zadań. Warszawa: Difin.
Google Scholar
Oleszkowicz, A. (2006). Bunt młodzieńczy. Uwarunkowania, formy, skutki. Warszawa: Scholar.
Google Scholar
Piaget, J. (2011). Mowa i myślenie dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Pytko, K. (2013). Rytuały inicjacyjne w różnych kulturach świata. Fokus, 10. Pobrano z: https://www.focus.pl/artykul/rytualy-inicjacyjne-w-roznych-kulturach-swiata?page=2.
Google Scholar
Ruszel, M. E. (2016). Psychologiczne aspekty zamykania się młodzieży na religię. Studia Gdańskie, 39, 245–255.
Google Scholar
Salecl, R. (2013). Tyrania wyboru. Warszawa: Krytyka Polityczna.
Google Scholar
Schaffer, D. R., Kipp, K. (2015). Psychologia rozwoju. Od dziecka do dorosłości. Gdańsk: Harmonia Universalis.
Google Scholar
Szlendak, T. (2012). Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Wilson, R. L., Wilson, R. (2014). Understanding Emotional Development: Providing insight into human lives. London: Routledge.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315849331
Google Scholar
Witkowski, L. (2009). Rozwój i tożsamość w cyklu życia. Studium koncepcji Erika H. Eriksona. Łódź: WSEZ.
Google Scholar
Wulff, D. M. (1991). Psychology of religion: Classic and contemporary views. New York: Wiley
Google Scholar
Wysocka, E. (2013). Wschodząca dorosłość a tożsamość młodego pokolenia – współczesne zagrożenia dla kształtowania tożsamości. Analiza teoretyczna i empiryczne egzemplifikacje. Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych, 1, 69–96.
Google Scholar
Zagórska, W., Jelińska, A., Surma, M., Lipska, A. (2012). Wydłużająca się droga do dorosłości. Warszawa: UKSW.
Google Scholar
Zarzycka, B. (2009). Tradition or charisma – religiosity in Poland. W: What the World Believes: Analysis and Commentary on the Religion Monitor 2008 (s. 201–222). Gütersloh: Verlag Bertelsmann Stiftung.
Google Scholar
Zielińska, K. (2007). Spory wokół teorii sekularyzacji. Kultura i Społeczeństwo, 51, 181–198.
Google Scholar
Ziółkowska, B. (2013). Okres dorastania. Jak rozpoznać ryzyko i jak pomagać. W: A.I. Brzezińska (red.), Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa. (s. 379–422). Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
Google Scholar
Autorzy
Marcin KłosowskiUniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w WarszawieInstytut Psychologii Polska
https://orcid.org/0000-0003-3901-930X
Ks. mgr lic. Marcin KŁOSOWSKI – kapłan diecezji gliwickiej, teolog i psycholog, psychoterapeuta indywidualny, par i rodzin, obecnie uczestnik studiów doktoranckich z zakresu psychologii w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, prowadzi zajęcia z psychologii w PWTW.
Statystyki
Abstract views: 448PDF downloads: 286
Licencja
Czasopismo jest bezpłatne i udostępniane na zasadach otwartego dostępu (w formacie pdf na stronie internetowej). Od autorów artykułów nie są pobierane żadne opłaty. „Warszawskie Studia Teologiczne” ukazują się na licencji według standardów Creative Commons: CC BY-ND 4.0 (Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe) i nie prowadzą skonkretyzowanej polityki dotyczącej danych badawczych. Autorzy zachowują prawa autorskie.