Solidarność: jeden i drugi, nigdy jeden przeciw drugiemu
Piotr Mazurkiewicz
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Polska (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-1079-9904
Abstrakt
Autor podejmuje refleksję nad chrześcijańskim rozumieniem idei solidarności, odwołując się głównie do myśli Jana Pawła II i Josepha Ratzingera. Dowodzi, że solidarność w katolickim znaczeniu zakłada istnienie poczucia wspólnoty aktualnej lub potencjalnej. W tradycji oświeceniowej "zbratanie" jest ujmowane jako pierwotne w stosunku do "poznania", co czyni samą ideę braterstwa i solidarności wysoce abstrakcyjną. Chrześcijaństwo natomiast wiąże ideę braterstwa i solidarności ze "spotkaniem" konkretnego człowieka, objawieniem jego twarzy i ujawnieniem jego ropiejących ran. Przykładem jest przypowieść o Miłosiernym Samarytaninie. Istotnym wyróżnikiem obu tradycji myślenia jest odmienne odniesienie się do kwestii "dwustrefowości". W nauczaniu Jana Pawła II kierowanym pierwotnie do Polaków, ale mającym swoje odzwierciedlenie także w papieskich encyklikach, idea solidarności rozwija się w kontrze do dwóch elementów ideologii marksistowskiej: walki klas oraz "odzyskiwania" przeciwników dla wspólnoty narodowej i kościelnej, zamiast dążenia do ich zniszczenia. Pierwsze reprezentowane jest przez obecność odniesień do idei patriotyzmu, drugie, przez podkreślanie roli indywidualnego sumienia oraz nawrócenia.
Słowa kluczowe:
solidarność, braterstwo, uniwersalizm, marksizm, oświecenieBibliografia
Augustyn, św. (2012). Księga osiemdziesięciu trzech kwestii. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.
Google Scholar
Benedykt XVI. (2005). Encyklika Deus Caritas Est. Pobrano z: https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/pl/encyclicals/documents/hf_ben-xvi_enc_20051225_deus-caritas-est.html (18.02.2025).
Google Scholar
Buttiglione, R. (2005). Etyka wobec historii. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Google Scholar
Deneen, P. J. (2021). Dlaczego liberalizm zawiódł?. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar
Dzielski, M. (2001). Bóg, wolność, własność. Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej.
Google Scholar
Frycz, M. W. (2019). Filozofia miłości Józefa Tischnera. Kraków: Instytut Myśli Józefa Tischnera.
Google Scholar
Hahn, S. W. (2021). List do Rzymian. Katolicki Komentarz do Pisma Świętego. Poznań: W drodze.
Google Scholar
Jan Paweł II. (1997). Homilia w czasie Mszy św. odprawionej dla świata pracy, Gdańsk, 12.06.1987. W: tenże. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979 – 1983 – 1987 – 1991 – 1995 – 1997. Przemówienia, homilie. Kraków: Wydawnictwo Znak, 490–498.
Google Scholar
Jan Paweł II. (1998a). Encyklika Centesimus annus. Kraków: Wydawnictwo Znak, 617–702.
Google Scholar
Jan Paweł II. (1998b). Encyklika Sollicitudo rei socialis. Kraków: Wydawnictwo Znak, 433–508.
Google Scholar
Koselleck, R. (2015). Krytyka i kryzys. Studium patogenezy świata mieszczańskiego. Warszawa: Respublica Nowa.
Google Scholar
Leroux, P. (1859). La Grève de Samarez. Paris: Dentu.
Google Scholar
Linz, J. J., Stepan, A. (1996). Problems of Democratic Transition and Consolidation: Southern Europe, South America and Post-Communist Europe. Baltimore: The Johns Hopkins University Press.
Google Scholar
Mazurkiewicz, P. (2006). Przemoc w polityce, Wrocław–Warszawa–Kraków: Wydawnictwo Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Neul-Breuning, O. (2024). Sprawiedliwość i wolność. Zarys katolickiej nauki społecznej. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Google Scholar
O’Boyle, E. (2020). Origins and Legacy of Solidarist Economics: The Jesuit Connection. Pobrano z: https://www.researchgate.net/publication/342393729_Origins_and_Legacy_of_Solidarist_Economics_The_Jesuit_Connection (18.02.2025).
Google Scholar
Pieper, J. (2000). O miłości, nadziei i wierze. Poznań: W drodze.
Google Scholar
Piwowarski, W. (1992). Przemiany religijności polskiej – stan obecny i perspektywy, Więź 7, 30–34.
Google Scholar
Policar, A. (1997). Sociologie et moral: La philosophie de la solidarité de Célestin Bouglé. Pobrano z: http://classiques.uqac.ca/contemporains/policar_alain/socio_et_morale/socio_et_morale.pdf (31.10.2014).
Google Scholar
Popiełuszko, J. (2023). Zawsze głosiłem prawdę. Nauczanie społeczne w wypowiedziach księdza Jerzego Popiełuszki. Warszawa: Neriton.
Google Scholar
Ratzinger, J. (2013). Braterstwo chrześcijańskie. W: tenże. Opera omnia. vol. VIII/1 (29–105). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Google Scholar
Sołowjow, W. (1988), O chrześcijańskim państwie i społeczeństwie W: tenże, Wybór pism*. Poznań: W drodze.
Google Scholar
Tischner, J. (1992). Etyka solidarności oraz „Homo sovieticus”. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Google Scholar
Vanhoye, A., Williamson, P. S. (2022). List do Galatów. Katolicki Komentarz do Pisma Świętego. Poznań: W drodze.
Google Scholar
Wołodkiewicz, W. (red.), (1986). Prawo rzymskie. Słownik encyklopedyczny. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Google Scholar
Autorzy
Piotr MazurkiewiczUniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Polska Polska
https://orcid.org/0000-0003-1079-9904
Ks. prof. dr hab. Piotr Mazurkiewicz – ksiądz katolicki archidiecezji warszawskiej, profesor nauk o polityce i katolickiej nauki społecznej, kierownik Katedry Teorii Polityki i Myśli Politycznej w Instytucie Nauk o Polityce i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (ul. Wóycickiego 1/3, 01-938 Warszawa). Wykładowca w Wyższym Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Warszawie. Były sekretarz generalny Komisji Episkopatów Wspólnoty Europejskiej COMECE (e-mail: p.mazurkiewicz@uksw.edu.pl).
Statystyki
Abstract views: 4PDF downloads: 5
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Piotr Mazurkiewicz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Czasopismo jest bezpłatne i udostępniane na zasadach otwartego dostępu (w formacie pdf na stronie internetowej). Od autorów artykułów nie są pobierane żadne opłaty. „Warszawskie Studia Teologiczne” ukazują się na licencji według standardów Creative Commons: CC BY-ND 4.0 (Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe) i nie prowadzą skonkretyzowanej polityki dotyczącej danych badawczych. Autorzy zachowują prawa autorskie.
