Bona mors czy bona mortis? Opis śmierci św. Moniki w Wyznaniach św. Augustyna a dobra płynące ze śmierci w De bono mortis św. Ambrożego
Grzegorz Pakowski
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-0103-8521
Abstrakt
St Monica, the mother of St Augustine, was also a listener to St Ambrose's homilies. The Bishop of Milan also had a significant influence on her son's thought. Both St Augustine and Ambrose spoke on the subject of death, but used different literary forms - Augustine's Confessions are autobiographical, Ambrose is the author of the moral-theological booklet De bono mortis. The aim of this article is to answer the question to what extent the description of St Monica's death in the Confessions by St Augustine is a literary realisation of the philosophical and theological postulates related to bona mors (good death) formulated by St Ambrose in De bono mortis. The article consists of four parts. The first outlines the approach to the theme of death in Christian antiquity; the second discusses the basic elements of St Ambrose's concept as presented in De bono mortis; the third part juxtaposes the above concept with excerpts from St Augustine's Confessions; and the fourth part concludes and attempts to answer the research question posed.
Słowa kluczowe:
śmierć, zbawienie, Augustyn, Ambroży, MonikaBibliografia
Ambroży (1970). De bono mortis. A Revised Text with an Introduction, Translation, and Commentary. Waszyngton: The Catholic University of America Press.
Google Scholar
Ambroży. (1971). O dobrach przynoszonych przez śmierć. W: Wybór pism, tł. W. Szołdrski. Seria Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy 7. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
Google Scholar
Augustyn (1982). Confessiones (Le Confessioni). Rzym: Citta’ Nuova Editrice.
Google Scholar
Augustyn. (1994). Confessioni. Libri VII-IX, tł. G. Caribi, komentarz M. Goulven i L.F. Pizzolato. Segrate: Fondazione Lorenza Valla / Arnoldo Mondadori Editore
Google Scholar
Augustyn. (2000). Wyznania, tł. Z. Kubiak. Kraków: Znak
Google Scholar
Bernet, A. (2020). Monika. Matka św. Augustyna, tł. P. Borkowski. Kraków: eSPe.
Google Scholar
Brown, P. (1993). Augustyn z Hippony, tł. W. Radwański. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar
Chadwick H. (2000). Myśl wczesnochrześcijańska a tradycja klasyczna, tł. P. Siejkowski. Poznań: W drodze.
Google Scholar
Dewart J. (1986). Death and Resurrection – Message of the Fathers of the Church. Wilmington: Michael Glazier Inc.
Google Scholar
Duda J. (2014). “Mors est a vita discedere”. Teologiczna koncepcja śmierci w nauczaniu Orygenesa. Verbum Vitae, 24 (2014), 197-217.
DOI: https://doi.org/10.31743/vv.1565
Google Scholar
Jundziłł, J. (1988). Ideał żony i matki w „Wyznaniach” św. Augustyna a klasyczne wzorce rzymskie. Vox Patrum, 15 (1988), 817-830.
Google Scholar
Kiejza A., Kieniewicz P., Ziemann E. et al. (2013). Śmierć. W: E. Gigilewicz (red.), Encyklopedia Katolicka (s. 263-274). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Google Scholar
Klemens Aleksandryjski. (1994) Kobierce, tł. J. Niemirska-Pliszczyńska. Warszawa: PAX-ATK.
Google Scholar
Milewska, A. (1999). Monika jako ideał matki i żony w „Wyznaniach” św. Augustyna. W: J. Jundziłł (red.) Partnerka, matka, opiekunka. Status kobiety w starożytności i w średniowieczu (s. 230-235). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP.
Google Scholar
Pizzolato L. (1987). Sancti Ambrosii Episcopi Mediolanensis Opera / 9 : Opere esegetiche ; 8,1 Commento al salmo CXVIII (Lettere I-XI). Milano-Roma: Bibl. Ambrosiana
Google Scholar
Prokop, K. R. (2008). Święta Monika – wielcy ludzie Kościoła. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar
Raggi A. (1996). Monica. W: F. Caraffa (red.) Bibliotheca Sanctorum (s. 548-561). Rzym: Citta’ Nuova Editrice.
Google Scholar
Saginario, G. (2005). Monnica mia madre – biografia critica della madre di Agostino. Rzym: Città Nuova.
Google Scholar
Starowieyski, M., Szymusiak, J. M. (2022). Ambroży, biskup Mediolanu. W: M. Starowieyski, J. M. Szymusiak, Nowy słownik wczesnochrześcijańskiego piśmiennictwa. Poznań: Wydawnictwo Święty Wojciech.
Google Scholar
Stępniewska A. (2015). Gdzie ty, tam i on . Sen św. Moniki, matki św. Augustyna (Confessiones III 11, 19). W: A. Stępniewska, Matki Ojców Kościoła (s. 9-17). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Google Scholar
Szram M. (2010). Ciało zmartwychwstałe w myśli patrystycznej przełomu II i III w. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Google Scholar
Autorzy
Grzegorz PakowskiUniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Polska
https://orcid.org/0000-0003-0103-8521
Ks. mgr Grzegorz Pakowski - ksiądz archidiecezji warszawskiej, przyjął święcenia i uzyskał magisterium z teologii w 2019 r. Wcześniej ukończył prawo, stosunki międzynarodowe i filologię węgierską na Uniwersytecie Warszawskim. Od 2021 r. studiuje filologię klasyczną na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego (ul. Dewajtis 5, 01-815 Warszawa, Polska). Przygotowuje się do studiów z zakresu patrologii, zajmuje się m.in. kwestiami edukacji, relacji mistrz-uczeń oraz towarzyszenia duchowego w Biblii oraz w pismach Ojców Kościoła.
Statystyki
Abstract views: 82PDF downloads: 77
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Warszawskie Studia Teologiczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Czasopismo jest bezpłatne i udostępniane na zasadach otwartego dostępu (w formacie pdf na stronie internetowej). Od autorów artykułów nie są pobierane żadne opłaty. „Warszawskie Studia Teologiczne” ukazują się na licencji według standardów Creative Commons: CC BY-ND 4.0 (Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe) i nie prowadzą skonkretyzowanej polityki dotyczącej danych badawczych. Autorzy zachowują prawa autorskie.
